اوضاع اقتصادی همدان دوره رضاشاه، بر پایه اعلان‌های روزنامه گلگون

روزنامه‌های محلی از اسناد ارزشمند تاریخ محلی به شمار می‌روند. این دسته از اسناد از جهت درج «آگهی» و «اعلان»، با صنعت و جامعه پیوند استواری برقرار کرده و از جهت تاریخ اقتصادی و اجتماعی اهمیت بسیار زیادی دارند. از این جهت در تاریخ معاصر همدان، در سالهای نخستین پهلوی اول، انتشار روزنامه «گلگون» زمینه پر اهمیتی برای پژوهش محسوب می‌شود. محتوای اعلان‌ها از یک سو تاثیر و نفوذ ابزار تجدد بر اقتصاد محلی همدان را نشان داده و از سوی دیگر کیفیت روزنامه‌نگاری از جهت درج اعلان در همدان این روزگار را بازتاب می‌دهد. اما پرسش اصلی این مقاله آن است که مضمون اعلان‌های روزنامه گلگون، چه آگاهی‌هایی از وضعیت جامعه و اقتصاد همدان آن روزگار به دست می‌دهد؟ چنین می‌نماید که اعلان روزنامه مزبور به عنوان ابزار نوینی از مظاهر تجدد، در خدمت تکاپوهای اجتماعی و اقتصادی جامعه درآمده و از این رو محتوا و مضمون آن به پیوند آن با بدنه جامعه، بازتابی از وضعیت اجتماعی و اقتصادی و از جمله رونق کسب و کارهای معرفی و تبلیغ شده است. یافته‌های این پژوهش بر پایه دسته‌بندی و آمار توصیفی داده‌های مندرج در اعلان‌های روزنامه گلگون، گزارشی از صنایع، خدمات، کسب و کارهای پر رونق به دست داده و آن‌ها را از جهت ماهیت اقتصادی ارزیابی می‌کند. همچنین میزان نفوذ مظاهر تولیدات فرنگی در جامعه همدان و رقابت آن با کالای ایرانی بازگو کرده و سرانجام شیوه و مهارت تبلیغ کالا در روزنامه یاد شده ارزیابی ‌می‌نماید.

Economic situation of Hamedan during Reza Shah period, based on advertisements of Golgun newspaper

The Qajar period coincided with the great political and economic developments of the nineteenth century in Europe. Due to its important geographical and strategic location, Iran has become the focus of attention and competition among the great European powers, and various groups of political and military officials, followed by foreign travelers and tourists, have made this country their field of research. a group of scholars emerged as orientalists and Iranologists to be sent to the Orient to study various scientific fields. The of Shiraz, which at that time was an important center of urbanization and trade, and in addition due to its historical and cultural antiquity, has always been of interest to foreign tourists, in this period also the special attention of French and Russian travelers to some extent. It is noteworthy that almost all of them have recorded valuable information about this city; That’s why travelogues left by these people are so important because of their social and cultural content. With a descriptiveanalytical approach this study seeks to answer the question of what has been the social situation of Shiraz in the Qajar era from the perspective of Oriental studies? the accurate and valuable information of these travelogues about Shiraz, and their different narratives due to their job class or mission, all of them seek to portray a kind of selfoptimism about their Western culture and the other. The east has collapsed, here Iran and especially Shiraz were the Qajar period.