مطالعه تجربی جرم کودک‌همسری در گفتمان تقنینی و قضایی ایران از منظر جرم‌شناسی انتقادی ( به روش برساخت‌گرایی اجتماعی)

از منظر جرم شناسی انتقادی، بزهکاری متاثر از نظام سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و به‌ویژه ساختار قانون‌گذاری، عدالت کیفری و تاثیر صاحبان و نوع قدرت است. از جمله نظریه برساخت گرایی اجتماعی که قاعده گذاری در نظام تقنینی یا قضایی را محدود به رفتارهایی می داند که منافع اقلیت حاکم را به خطر می اندازد. لذا جرایم و مفاهیم حقوقی جز در موارد خاص یک برساخته اجتماعی در شرایط خاص زمانی و مکانی هستند. این مقاله با مطالعه 30 پرونده محاکم خانواده شهر ری و قم در سال 1399و مصاحبه با قضات مربوطه و خانواده های کودکان، از منظر جرم شناسی انتقادی و مشخصاً بر مبنای سنت برساخت گرایی، دو جنبه از جرم کودک همسری (ماده 646 ق.م.ا) را یکی سن قانونی ازدواج و دیگری مفهوم مصلحت در ازدواج کودک (ماده 1041 ق.م) تحلیل می کند. یافته ها حاکی از برساخته بودن این دو جنبه تنها براساس معیارهای اقلیت حاکم بر فرایند قانون‌گذاری است. لذا، پیوسته امکان برساخت زدایی از آن ها وجود دارد.

An Empirical Study of Crime of Child Marriage in the Iranian Legislative and Judicial Discourse from the Perspective of Critical Criminology (Social Constructivism Approach)

From the perspective of critical criminology, crimes are affected by the political, social, economic system and especially the legislative structure, criminal justice as well as the influence of power. Among them is the theory of social constructivism, which limits the rulemaking in the legislative or judicial system to behaviors that sometimes endangers the position and interests of minority in society. Therefore, crimes and legal concepts are only a social construct and reality, which are constructed according to specific temporal and spatial conditions. This article, which is qualitative, descriptiveanalytical in terms of method, with the study of 30 family court cases in Rey and Qom in 2020, interviews with family court judges and children’s families, from a  critical criminological perspective and specifically based on the tradition of constructivism, therefore two aspects of the crime of child marriage (the subject of Article 646 Iraninan penal code) including the legal age of marriage and the concept of the best interst of child in child marriage (both mentioned in Article 1041 civil law), have been critically analysed. The findings indicate that these two aspects are constructed only on the basis of the criteria of the minority governing the legislative process, therefore, it is always possible to deconstruct them