مفهوم و مرجع احراز «منافع عدالت» در دیوان بین‌المللی کیفری در پرتو وضعیت افغانستان

در دیوان بین‌المللی کیفری، علاوه بر احراز صلاحیت و قابلیت پذیرش، مطابق ماده 53 اساس‌نامه تعقیب کیفری و تحقیق نباید برخلاف «منافع عدالت» باشد. اصل براین است که تعقیب و تحقیق در جهت منافع عدالت است؛ مگر اینکه با توجه به شدت جنایت ارتکابی، منافع بزه‌دیدگان و وضعیت متهم خلاف آن ثابت شود. در اپریل 2019 شعبه دوم پیش رسیدگی دیوان، ضمن پذیرش جنایات ارتکابی و احراز صلاحیت و قابلیت پذیرش دیوان، در تصمیمی چالش برانگیز درخواست دادستان در خصوص جنایات ارتکابی در افغانستان را در جهت منافع عدالت ندانست و آن را رد کرد. شعبه تجدیدنظر در 5 مارچ 2020 رای مزبور را نقض و مجوز تعقیب و تحقیق صادر کرد. پرسش اصلی در این مقاله این است که مفهوم منافع عدالت و مرجع تشخیص آن کدام است؟ شعبه تجدیدنظر احراز «خلاف منافع عدالت» بودن را منحصراً در حیطه اختیارات دادستان دانست این در حالیست که در سیاست دفتر دادستانی و پنج مورد که قبلاً در شعب پیش محاکمه مطرح شده، نظارت قضایی بر این امر همواره از اختیارات شعب پیش محاکمه تلقی شده بود.در این پژوهش توصیفی تحلیلی به این نتیجه رسیده‌ایم که شعبه دوم پیش محاکمه با در نظر گرفنن احتمال بی‌نتیجه ماندن تعقیب کیفری نیروهای نظامی و امنیتی آمریکا و افغانستان تحت تاثیر ملاحظات فراحقوقی «مصلحت اندیشی» نمود لیکن شعبه تجدیدنظر اجرای عدالت و تساوی همگان در برابر دادگاه را برگزید.

Meaning of the “Interests of Justice” in ICC and the Competent Authority to Establish it in the light of Afghanistan Situation

According to  Article 53 of the ICC Statute, in addition to jurisdiction and admissibility, an investigation or prosecution should not violate the interests of justice. Any prosecution and investigation are presumed to serve the interests of justice unless taking into account the gravity of the crime and the interests of victims otherwise proved. Pretrial Chamber II admitting the gravity of alleged crimes, admissibility and jurisdiction rejected the prosecutor’s request for authorization of an investigation in Afghanistan in April 2019 arguing that it would not serve the interests of justice redundant. The Appeal Chamber reversed the impugned decision and authorized an investigation on 5th March 2020. While based on all 5 situations so far decided and The Office of the Prosecutor Policy Paper on the Interests of Justice, the Pretrial chamber judicial review had been recognized the Appeal Chamber held that the prosecutor might exclusively establish it. In this descriptiveanalytical study, having analyzed what the meaning of interests of justice and competent body to establish it are, it is found that the pretrial chamber had rejected the authorization request because the chamber believed that it was unlikely or even impossible that investigation would result in the statute objectives. It seems that the pretrial chamber was influenced by some extrajudicial considerations. The appeals chamber preferred justice and equality before the court