مسئولیت مدنی ناشی از اعتماد در فرض بطلان قرارداد

چکیدهطرفین قرارداد ممکن است در راستای انعقاد آن، هزینه‌ها، اقدامات و معاملاتی را انجام داده یا از موقعیت‌هایی صرف‌نظر کرده باشند. در فرض بطلان قرارداد،همه این موارد به صورت خسارت جلوه می‌کند. به نظر می‌رسد، اگر بطلان قرارداد را بتوان به یکی از طرفین منتسب کرد، می‌توان او را مسول جبران چنین خساراتی دانست. این مسولیت، قهری و مبنای آن تقصیر است زیرا طرفی که علت بطلان، منتسب به اوست و با وجود آن، اقدام به انعقاد قرارداد می‌کند، مرتکب تقصیر شده است. احراز رابطۀ سببیت در خصوص هزینه‌های مستقیم معامله مانند دلالی، تنظیم سند رسمی، حمل و نقل و نگهداری و ... امکان‌پذیر است، اما در خصوص از دست دادن موقعیت‌ها و نیز معاملات و اقداماتی که در راستای انعقاد معامله انجام می‌شود و ممکن است منجر به ورود ضرر شود مانند فروش مال یا استقراض برای تهیۀ ثمن به جهت غیرمستقیم بودن ضرر دشوار است. هدف مسولیت مدنی ناشی از اعتماد آن است که طرف زیان‌دیده را در موقعتی قرار دهد که اگر قرارداد منعقد نمی‌شد همچنان در آن موقعیت قرار داشت.

Civil liability of reliance in the case of invalidity of contract

In the course of concluding the contract, it happens that the parties to the contract carry out the costs, take measures and transactions or withdraw from the situations. In the case of the invalidity of the contract, all of this appear in the form of the damage. It seems that if one can attribute the nullity of the contract to one the parties, then that party can be identified as responsible for the compensation of such damages. This responsibility is forcible and it is the basis of the abovementioned fault as well; because the party that assumes the cause of the fault and yet enters the contract consciously, has committed the wrongdoing. It is feasible to acquire the causality relationship with respect to the direct transaction costs such as brokerage, official document setup, transportation and maintenance, etc. But, due to the indirect losses, this acquisition of relationship proves to be difficult regarding the loss of the opportunities as well as the transactions and measures that are towards the conclusion of the contract which might result in harm and loss such as selling assets or borrowing to provide consideration. The purpose of the liability of reliance is to put the harmed party in a situation that if the contract was not concluded, that party would still remain in the same situation.