مبانی و شرایط حجیت آرای کیفری در دعاوی مدنی

قاعده حجیت رای قطعی کیفری در دعوای حقوقی که از دیرباز تحت عنوان قاعده نفاذ در بین حقوقدانان محل بحث بوده است، اکنون در ماده 18 قانون جدید آیین دادرسی کیفری انعکاس یافته است. به موجب این قاعده، اگر وقایع موثر در حل و فصل دعوای حقوقی قبلا در جریان دادرسی کیفری مورد بررسی قرار گرفته باشند و مفاد رای قطعی کیفری حاکی از اثبات یا نفی وقایع مزبور باشد، دادگاه حقوقی باید از رای قطعی کیفری در خصوص موضوع تبعیت نماید. نمونه ای از اجرای قاعده سابقا در ماده 227 قانون آیین دادرسی مدنی در باب جعلیت اسناد مقرر گردیده بود و اکنون ماده 18 قانون آ.د.ک. به عنوان یک قاعده کلی، رای قطعی کیفری که موثر در ماهیت امر حقوقی باشد را برای دادگاه حقوقی لازم الاتباع معرفی نموده است. به نظر می رسد که رای کیفری موثر در ماهیت امر حقوقی می تواند به صورت حکم یا قرار ماهوی نهایی باشد. مقصود از تاثیر در ماهیت امر حقوقی نیز آنست که وجود یا فقدان امور موضوعی مبنای دعوای حقوقی سابقا در قالب دادرسی کیفری احراز گردیده و مفاد رای قطعی کیفری برای اثبات یا نفی استحقاق خواهان در دعوای حقوقی کافی است. مبنای قاعده را نیز باید در مبانی عام حاکمیت امر مختوم، حفظ نظم عمومی، ضرورت اجتناب از صدور آرای معارض و اختیارات گسترده مرجع کیفری در امر اثبات جستجو نمود.

The Binding Effect of Criminal Res Judicata on Civil Litigations

The rule of binding effect of criminal judgment on civil litigation (Superiority of criminal judgments on civil judgments), which has always been the subject of dispute between jurists, is now reflected in Article 18 of the new Criminal Procedure Code. According to this rule, if the main facts of a civil lawsuit have already been dealt with during the criminal proceedings and the provisions of final criminal judgment indicate that the necessary facts are affirmed or denied, the civil court must comply with the final criminal judgment on the matter. An example of the rule has been previously enacted in Article 227 of the Civil Procedure Code as to the claim of forgery of documents and now, Article 18 of the Criminal Procedure Code as a general rule has recognized the binding effect of final criminal judgment affecting merits of the civil case before civil court. It seems that criminal judgment affecting the merits of civil case may be either judgment on merits or final writ. To have an effect on the merits of civil case means that the existence or absence of the underlying facts of civil case has already been evaluated in the criminal proceeding and the provisions of final criminal judgment are sufficient to substantiate or disprove the claimant in the civil case..