مفهوم و تاثیر قوانین موجد حق در داوری داخلی با نگاهی به رویه قضایی

در قوانین کنونیِ ایران اشاره روشنی به مفهوم قوانین موجد حق نشده است و تنها در مادة 482 و بند یک مادة 489 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی لزوم رعایت آن در آرای داوری آمده است. باوجود اشاره‌های مکرر به الزام رعایت قوانین موجد حق در رای داور، عدم تبیین مفهوم و حتی عدم اشاره به مصادیق قوانین موجد حق در قوانین مانعی در برابر تعیین حدود و ثغور آن ایجاد کرده است؛ به‌جز دو ماده‌ای که در قانون آیین دادرسی مدنی آمده است مفهوم، محتوا، حدود و ثغور و همچنین نسبت قوانین موجد حق با سایر قوانین از جمله قوانین شکلی و ماهوی و یا قوانین امری یا تکمیلی در هیچ‌کدام از متون قانونی آورده نشده است و این موضوع سبب شده است که میان برخی مفاهیم مانند نظم عمومی، قواعد آمره و اصل انصاف از جهت معنایی شباهت‌هایی به وجود آید؛ به همین دلیل است که تعریف دقیق از قوانین موجد حق و همچنین تعیین مصادیق آن در قوانین و مقررات ایران به یکی از بحث‌برانگیزترین عناصر قراردادهای داوری تبدیل شده است؛ زیرا نبود برداشت یکسان از مضمون آن بر دامنه ابهامات مربوط به موارد بطلان رای داوری افزوده است.

The Concept of The laws creating the rights in Territorial Arbitration by reviewing Judicial Procedure

In Iran’s laws, there is no reference to the laws creating the rights, and only in Article 482 and paragraph 1 of Article 489 of the Code of Civil Procedure of Iran, it is necessary to observe it in the Arbitral Tribunal. Despite frequent references to the requirement to observe the laws creating the rights in arbitration, However, the lack of an explanation of the concept and even the lack of reference to the examples of the laws that create the right in the laws makes an obstacle to the determination of its boundaries. Exception of the two provisions of the Code of Civil Procedure of Iran, there is no reference to the concept of the laws creating the rights elsewhere and this has led to some semantic similarities between concepts such as public order, rules of the law, and the principle of fairness. And that is why the precise definition of the laws creating the rights, as well as determining its implications in the laws and regulations of Iran, has become one of the most controversial elements of arbitration agreements. Because the lack of a single understanding of its content has added to the scope of ambiguity regarding revoke of arbitrator’s verdict.