بازپژوهی مستندات فقهی اصل صحت در قراردادها با هدف تعیین محدودۀ آن در مادۀ 223 قانون مدنی

اصل «صحت» به‌معنای آنچه اثبات کنندۀ صحت معنی حکم وضعی بوده و بر ترتب آثار دلالت دارد، مستند به سیرۀ عقلا است. جریان اصل صحت در شبهات موضوعیه مورد پذیرش قانون‌گذار ایران در مادۀ 223 قانون مدنی قرار گرفته ولی محدودۀ جریان آن مشخص نگردید، از این رو باید دید آیا این اصل تنها در صورت مسلمان بودن طرفین قرارداد جاری است؟ آیا مجرای این اصل، بعد از احراز آگاهی طرفین قرارداد به شرایط معتبر است؟ آیا شرط جریان این اصل، بعد از احراز اهلیت تمتع و استیفا در طرفین قرارداد است؟ پاسخ به سوالاتی از این دست در صورتی میسر است که مستند فقهی برای اصل «صحت» مشخص شود و تنها در این صورت امکان تعیین محدوده از جهات مختلف وجود دارد؛ اهمیت موضوع بحث در مقالۀ حاضر از آن جهت است که اگر محدودۀ جریان بر اساس ضوابط فقهی مشخص نشود، با توجه به‌اجمال قانون از این جنبه، در موارد اجرا، سلیقه‌ای عمل شده و در نتیجة تطبیقات از چهارچوب فقهی، خارج خواهد بود.

Investigation of Legal Documents the Principle of Authenticity in Contracts with the Aim of Determining its Scope

Islamic insurance (Takaful) is distributing common responsibility of the insured via establishing mutual funds and refraining from any kinds of risk in investment. In this kind of insurance, increasing individuals’ mental safety than property and life health and their activity in comparison with danger arising from detriment is accompanied by members’ cooperation to realization of public’s interest. It is different from partnership and mudarabah contracts in terms of risk management and preminence of cooperation and reinforcing fraternity relationship among individuals than a mere economic and monetizing approach. Its main difference with legal relations of donation and liability is in investment. Risk management, parties’ usufruct, optimal partnership in investment and economic growth, reinforcing responsibility spirit and increasing mental safety are of the most important advantages of Islamic insurance than other current insurance. rom Islamic perspective, legitimacy of this insurance can be studied byconcepts of “pacta sunt servanda”, “Allah has permitted trade”, business by mutual consent, “ Almomenoon ende shorotehem (Muslims are bound to their obligations), bin aluqal (the conduct of the wise), and exchange permission principle, also based on liberty principle, nonlimitative contracts in positive law and credit of common innominate contracts in common law. Besides studying concept of Islamic Insurance (Takaful) and its advantages, this descriptiveanalytical study aims at analyzing Takaful legitimacy in jurisprudence and positive law and explains similar contracts.