رابطه شکاف تولید و حباب قیمت سهام در ایران: کاربرد روش خودرگرسیون برداری ساختاری با پارامتر متغیر در زمان (Svar-Tvp)

اگر در مورد وجود حباب در بورس اوراق بهادار تهران اتفاق نظر وجود داشته باشد، در مورد زمان شکل‌گیری و تخلیه آن اتفاق نظر چندانی وجود ندارد. ‌به‌علاوه در مورد دلایل شکل‌گیری و آثار ناشی از فروپاشی حباب‌ها و تاثیر آن بر بخش اسمی و حقیقی اقتصاد و کانال‌های تاثیرگذاری آن نیز اختلاف نظر فراوان است. از این رو شناسایی زمان شکل‌گیری، فروپاشی و عوامل موثر بر شکل‌گیری و فروپاشی حباب‌ها و تاثیر آن‌ها بر بخش‌های مختلف اقتصاد محل سوال و پژوهش است. به این منظور، در این مطالعه به بررسی زمان‌بندی شکل‌گیری حباب قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران و بررسی تاثیر شکاف تولید بر شکل‌گیری آن طی دوره 1383 تا 1398 پرداخته شده است. طی دوره مورد بررسی بازار سهام در سه دوره مختلف در سال‌های 1384، 1390 و 1397 شاهد حباب قیمتی بوده است. همچنین نتایج بررسی نحوه اثرگذاری شکاف تولید بر حباب بازار سهام که با استفاده ازروش خودرگرسیون برداری ساختاری با پارامتر متغیر در زمان انجام شده است، حاکی از موثر بودن شکاف تولید بر بخش بنیادی قیمتسهام و بی تاثیر بودن آن بر بخش حبابی است زیرا سیاست پولی که کانال اثرگذاری شکاف تولید بر حباب بازار سهام است معمولا به صورت غیرقاعده مند اجرا می شود و نه در واکنش به شکاف تولید. بررسی تاثیر قیمت سهام بر شکاف تولید نیز حاکی از برقراری اثر ثروت و نشان دهنده تاثیر مثبت حباب قیمت سهام بر شکاف تولید است. علاوه بر این با بزرگتر شدن نسبت اندازه بازار سهام به اقتصاد ایران طی زمان، کانال اثر ثروت تقویت شده است.

relationship between output gap and stock price bubble in iran: application of structural vector autoregressive model with time-varying parameter (svar-tvp)

if there is a consensus about the existence of a bubble in the tehran stock exchange, there is not much consensus about the time of its formation and evacuation. in addition, there is much disagreement about the reasons for the formation and effects of the collapse of the bubbles and its impact on the nominal and real sectors of the economy and its channels of influence. therefore, identifying the time of formation, collapse and factors affecting the formation and collapse of bubbles and their impact on different sectors of the economy is questionable and research. for this purpose, in this study, the timing of the formation of stock price bubbles in the tehran stock exchange and the impact of the production gap on its formation during the period 2004 to 2020 has been investigated. during the period under review, the stock market in three different periods in 2004, 2011 and 2018 has witnessed a price bubble. also, the results of the study of how the output gap affects the stock market bubble, which was done using the tvp-svar method, indicate that the output gap is effective on the fundamental part of the stock price and its ineffectiveness on the bubble sector. meanwhile, the effect of stock prices on the output gap from the wealth channel is positive, and as the market grows, this channel will be strengthened.