بودجه‌ریزی و آنتروپی در اقتصاد ایران: کاربردی از اقتصاد فیزیک

هدف اصلی مقاله‌ی حاضر محاسبه و تجزیه تحلیل میزان آنتروپی مرتبط با تخصیص بودجه و بررسی تاثیر بودجه‌ریزی بر روند آنتروپی است. برای رسیدن به این هدف از آنتروپی شانون و داده‌های اعتبارات هزینه‌ای مصوب بودجه بین فصول 21گانه در دوره‌های 97-1387 استفاده شده است. برای محاسبه‌ی آنتروپی در ابتدا تابع چگالی توزیع برآورد شده است. برای محاسبه‌ی توابع چگالی نیز از منحنی لورنز برای بودجه‌های مصوب استفاده شده است. نتایج نشان‌دهنده‌ی وجود عدم تقارن و درجه‌ی بالای بی‌نظمی در توزیع منابع بین عوامل و غیر یکنواختی توزیع است. نتایج همچنین نشان می‌دهد که در طول دوره‌ی مورد بررسی، مدیریت بودجه به صورت کارآمدی صورت نگرفته است و منجر به افزایش آنتروپی اقتصاد و هدرروی منابع شده است. بیشترین نوسانات در مقدار آنتروپی مربوط به دوره‌ی نهم و دهم (1387- 1391) است که نشان می‌دهد در این دوره نسبت به دوره‌ی دولت یازدهم و دوازدهم (1392 -1397)، سیستم اقتصادی از پایداری کمتری برخوردار بوده است. همچنین تغییرات دولت باعث بهبود اندک مدیریت توزیع منابع شده اما اثر چشمگیری بر آن نداشته است.

Budgeting and Entropy in the Iran’s Economy:An Application of the Econophysics

The main purpose of this study is to calculate and analyze the entropy associated with budget allocation and to study the effect of budgeting on the entropy process. To achieve this goal, the Shannon entropy and the budget data have been used between 21 chapters in the period of 2007 to 2009. To calculate entropy, at first, the density distribution function is estimated. To calculate the density functions, the Lorenz curve has been used for approved budgets. The results indicate that there is a high degree of asymmetry and disorder in the distribution of resources between factors and the nonuniformity distribution. The results also show that during the study period, budget management has not been efficient and has led to an increase in the entropy of the economy and the waste of resources. The most volatile fluctuations in the entropy value are in the period of 2008 to 2012, which shows that the economic system has been less stable in these periods than in the period of 2013 to 2018. Also, changes in government have led to a slight improvement in resource distribution management, but it has not had a dramatic effect.