مقایسه سبک زندگی ارتقاء‌دهنده سلامت و سازگاری روانی – اجتماعی در بیماران تحت درمان با همودیالیز، مبتلا به سنگ کلیه و افراد سالم

مقدمه: سبک زندگی و محدودیت‌های غذایی خاص بیماران کلیوی به طور جدی در عملکردهای جسمی و روانی، توانایی شغلی و حتی روابط اجتماعی آن ها اثر ‌گذار است. هدف پژوهش حاضر مقایسه سبک زندگی ارتقا‌ دهنده سلامت و سازگاری روانی-اجتماعی با بیماری در بیماران تحت درمان با همودیالیز، مبتلا به سنگ کلیه و افراد سالم (فاقد بیماری‌های کلیوی) بود.روش‌کار: روش پژوهش حاضر توصیفی-مقایسه‌ای است. جامعه آماری  شامل کلیه زنان و مردان بزرگسال تحت درمان همودیالیز، بیماران مبتلا به سنگ کلیه و افراد سالم ساکن شهر تهران بود. نمونه از میان 2 گروه که هر گروه 60 تن (120 تن) از بیماران تحت درمان با همودیالیز و بیماران مبتلا به سنگ کلیه مراجعه کننده به بیمارستان ایرانشهر واقع در شهر تهران در تابستان و پاییز سال 1402 و یک گروه سالم شامل 60 تن که به اظهارات خودشان  بدون بیماری‌های کلیوی بودند و به بیمارستان ایرانشهر در تهران  جهت درمان های سرپایی و یا به عنوان همراه بیمار مراجعه کرده بودند، انتخاب شدند. در نهایت 180 تن به روش  نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. جهت جمع‌آوری داده ها از پرسشنامه جمعیت شناختی، «نیمرخ سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامتی 2» (health-promoting life style profile ii) و مقیاس سازگاری روانی-اجتماعی با بیماری (psychosocial adjustment to illness scale) استفاده شد. برای روایی ابزارها به پژوهش های پیشین اکتفا شد و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ محاسبه شد. تحلیل داده‌ها در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 26 صورت گرفت. یافته‌ها: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون توکی نشان داد، بین سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت در افراد سالم و بیماران تحت درمان با همودیالیز تفاوت آماری معنادار وجود دارد. طوری که نمره سبک زندگی ارتقاء‌دهنده سلامت در افراد سالم حدود 16 نمره (p=0/001,  t= 15/91) با بیماران تحت درمان با همودیالیز متفاوت است.  ولی نتایج از لحاظ سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت بین سایر گروه ها تفاوت معناداری را نشان نداد. همچنین بین سازگاری روانی – اجتماعی با بیماری  افراد سالم و بیماران تحت درمان با همودیالیز و بیماران مبتلا به سنگ کلیه تفاوت آماری معناداری وجود داشت و نمره سازگاری روانی- اجتماعی با بیماری افراد سالم حدود 23 نمره (0/001=t=22/88, p) نسبت به بیماران تحت درمان با همودیالیز متفاوت است و همچنین بین سایر گروه ها تفاوت معناداری دیده شد.نتیجه گیری: افراد سالم از سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت بهتری  نسبت به بیماران تحت درمان با همودیالیز برخوردار هستند و همچنین افراد سالم سازگاری روانی-  اجتماعی با بیماری  بهتری نسبت به بیماران تحت درمان با همودیالیز و بیماران مبتلا به سنگ کلیه دارند. لذا به درمانگران و مشاوران پیشنهاد می شود، توجه بیشتری نسبت به افزایش سازگاری روانی - اجتماعی با بیماری و بهبود سبک زندگی این گروه از بیماران داشته باشند و در صورت نیاز برای این بیماران دوره های آموزشی و یا درمانی درنظر بگیرند. 

comparison of health-promoting lifestyle and psycho-social adjustment in patients undergoing hemodialysis, with kidney stones and healthy people

introduction: the lifestyle and dietary restrictions of kidney patients seriously affect their physical and mental functions, work ability and even their social relationships. the purpose of the present study was comparison of health-promoting lifestyle and psycho-social adaptation in patients undergoing hemodialysis, with kidney stones and healthy people.methods. the present research method is descriptive-comparative. the statistical population included all adult men and women under hemodialysis treatment, patients with kidney stones and healthy people living in tehran. a sample of 2 groups, each group consisting of 60 people (120 people) of patients treated with hemodialysis and patients with kidney stones referred to iranshahr hospital located in tehran in the summer and fall of 2023 and a healthy group including 60 people that according to their statements, they were free of kidney diseases and were selected to visit iranshahr hospital for outpatient treatment or as a patient’s companion. finally, 180 people were selected by convience sampling method. demographic questionnaire, health-promoting life style profile ii and psychosocial adjustment to illness scale were used to collect data. for the validity of the instruments, previous researches were used and reliability was calculated using the internal consistency method by calculating cronbach’s alpha coefficient. data analysis was done in spss. 26.results: the results of one-way analysis of variance and tukey’s test showed that there is a statistically significant difference between the health-promoting lifestyle in healthy people and patients undergoing hemodialysis treatment. so that the score of health-promoting lifestyle in healthy people is different by 16 points (t=15.91, p=0.001) from patients treated with hemodialysis. but the results did not show any significant difference between other groups in terms of health-promoting lifestyle. also, there was a statistically significant difference between the psycho-social adjustment to the disease of healthy people and patients undergoing hemodialysis treatment and patients with kidney stones, and the score of psycho-social adjustment to the disease of healthy people was about 23 points (t=22/88, p=0/001). it is different compared to patients treated with hemodialysis and also significant difference was seen between other groups.conclusions: healthy people have a better health-promoting lifestyle than patients treated with hemodialysis, and also healthy people have better psycho-social adjustment to the disease than patients treated with hemodialysis and patients with kidney stones. therefore, therapists and counselors are suggested to pay more attention to increasing psycho-social adjustment to the disease and improving the lifestyle of this group of patients, and if necessary, consider training or treatment courses for these patients.