اثربخشی «درمان فعال‌سازی‌رفتاری» بر خودپنداره جنسی و صمیمیت در روابط زنان یائسه دارای اختلال عملکرد جنسی

مقدمه: یکی از مشکلات شایع دوران یائسگی کاهش توانایی جنسی و اختلال عملکرد جنسی است که می‌تواند باعث کاهش کیفیت زندگی زنان شود. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان فعال سازی رفتاری بر خودپنداره‌جنسی و صمیمیت در روابط زنان یائسه دارای اختلال عملکرد جنسی انجام شد. روش‌ کار: پژِوهش حاضر از نوع  نیمه‌ تجربی با پیش‌آزمون-‌پس‌آزمون با گروه کنترل و پیگیری 45 روز بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل همه زنان یائسه دارای اختلال عملکرد جنسی مراجعه کننده به مراکز درمانی تخصصی در زمینه اختلالات جنسی واقع در شهر اصفهان در سال 1402 بودند.  نمونه آماری از مراکز درمانی تخصصی در زمینه اختلالات جنسی در شهر اصفهان به روش در دسترس به تعداد 30  زن یائسه  بالای 50 سال دارای اختلال عملکرد جنسی با تشخیص مصاحبه تشخیصی روانشناس بالینی و کسب نمره عملکرد ‌جنسی کمتر از 28 از 36 نمره  شاخص عملکرد جنسی زنان(female sexual function index) به شیوه نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. سپس به صورت تصادفی ساده به شیوه قرعه‌کشی در  گروه درمان فعال سازی رفتاری و کنترل گمارش شدند (هرگروه 15 تن). جمع‌آوری داده‌ه با پرسشنامه جمعیت‌شناختی، پرسشنامه چند وجهی خودپنداره‌جنسی (multidimensional sexual self- concept questionnaire) و ارزیابی شخصی صمیمیت در روابط(personal assessment of intimacy in relationships) انجام گرفت. برای گروه مداخله، 8 جلسه 90 دقیقه‌ای درمان فعال سازی رفتاری(هفته‌ای 2 جلسه) برگزار شد. پس از اتمام مداخله، پس آزمون و به فاصله 45 روز بعد پیگیری انجام شد. داده‌ها در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 23 تحلیل شد.یافته‌ها: بین گروه مداخله و گروه کنترل در 2 متغیر خودپنداره‌جنسی و صمیمیت در روابط، در مرحله پس‌آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود داشت.  بنابراین، مداخله در بهبود خودپنداره‌جنسی و صمیمیت در روابط زنان یائسه دارای اختلال عملکرد جنسی اثر‌بخش بود (0.05>p).  نتیجه‌گیری: درمان فعال‌سازی‌رفتاری باعث بهبود خودپنداره‌جنسی و صمیمیت در روابط در زنان یائسه دارای اختلال عملکرد جنسی می‌شود. پیشنهاد می‌شود در مراکز بهداشت و درمان و مراکز مشاوره از درمان فوق، برای ارتقای متغیرهای روانشناختی مرتبط با عملکردجنسی زنان یائسه استفاده شود.   

the effectiveness of “behavioral activation therapy” on sexual self-esteem and intimacy in relationships in menopausal women with sexual dysfunction

introduction: one of the common problems of menopause is the decrease in sexual ability and sexual dysfunction, which can reduce the quality of life of women. therefore, the present study was conducted with the aim of determining the effectiveness of “behavioral activation therapy” on sexual self-concept and intimacy in relationships of postmenopausal women with sexual dysfunction.methods: the current research was of semi-experimental type with pre-test-post-test with control group and 45 days’ follow-up. the statistical population of the present study included all postmenopausal women with sexual dysfunction who referred to specialized treatment centers in the field of sexual dysfunction located in isfahan city in 2023. a statistical sample of specialized treatment centers in the field of sexual disorders in the city of isfahan according to the convenience method, the number of 30 postmenopausal women over 50 years of age with sexual dysfunction diagnosed by a clinical psychologist’s diagnostic interview and scoring less than 28 out of 36 points female sexual function index were selected by purposeful sampling. then they were randomly assigned to “behavioral activation therapy” and control groups (15 people in each group). data collection was done with demographic questionnaire, multidimensional sexual self-concept questionnaire and personal assessment of intimacy in relationships. for the intervention group, 8 sessions 90-minute of “behavioral activation therapy (2 sessions per week) were performed. after the completion of the intervention, a post-test and follow-up was conducted 45 days later. data were analyzed in spss. 23.results: there was a significant difference between the intervention group and the control group in the two variables of sexual self-concept and intimacy in relationships, in the post-test and follow-up stages. therefore, the intervention was effective in improving sexual self-concept and intimacy in relationships of postmenopausal women with sexual dysfunction (p<0.05).conclusions: “behavioral activation therapy improves sexual self-concept and intimacy in relationships in postmenopausal women with sexual dysfunction. it is suggested to use “behavioral activation therapy in health care centers and counseling centers to improve the psychological variables related to the sexual performance of postmenopausal women.