اثربخشی «آموزش مدیریت رفتار» به مادران بر پرخاشگری و نافرمانی مقابله‌ای فرزندان نوجوان آن ها

مقدمه: پرخاشگری و نافرمانی مقابله‌ای آثار نامطلوبی بر حالت درونی افراد و به پیرو آن بر روابط بین فردی می‌گذارد لذا هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش مدیریت رفتار به مادران برپرخاشگری و نافرمانی مقابله‌ای در نوجوانان بود. روش کار: نوع پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل مادران و فرزندان نوجوان دختر و پسر 13 الی 17 سال با رفتار پرخاشگری و نافرمانی مقابله ای مراجعه کننده به مرکز مشاوره دانش‌آموزی اداره آموزش و پرورش شهر گچساران در سال تحصیلی 1398 بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند  تعداد 30 تن از نوجوانان انتخاب و مادران آن ها به صورت تصادفی ساده با استفاده از جدول اعداد تصادفی در گروه مداخله و کنترل (هر گروه 15تن) تحت آموزش قرار گرفتند. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه جمعیت شناختی، پرسشنامه پرخاشگری(aggression questionnaire) و سیاهه رفتار نافرمانی مقابله‌ای (oppositional defiant behavior inventory) استفاده شد. روایی محتوا به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ ابزارها محاسبه شد گروه مداخله تحت آموزش مدیریت رفتار (9 جلسه 60 دقیقه‌ای) قرار گرفتند؛ اما گروه کنترل هیچ‌گونه مداخله ای دریافت نکردند.  تحلیل داده ها با نرم افزار آماری اس پی اس نسخه24 انجام شدیافته‌ها: آموزش مدیریت رفتار به مادران  بر کاهش پرخاشگری و رفتار نافرمانی مقابله ای فرزندان نوجوان آن ها اثربخش بود (0.01>p).نتیجه گیری: آموزش مدیریت رفتار به مادران باعث کاهش پرخاشگری و نافرمانی مقابله‌ای در  نوجوانان شد. بنابراین، استفاده از آموزش مدیریت رفتار توسط روانشناسان کودک و نوجوان و درمانگران برای بهبود سلامت روانشناختی نوجوانان پیشنهاد می شود.

the effectiveness of “behavior management training” for mothers on aggression and oppositional defiant of their teenage children

introduction: aggressive and oppositional defiant have adverse effects on the inner state of individuals and consequently on interpersonal relationships. therefore, the aim of this study was to determine the effectiveness of behavior management training for mothers on aggression and oppositional defiant in adolescents.  methods: the type of research was quasi-experimental with pre-test-post-test design and follow-up with the control group. the statistical population included all mothers and their teenage children girls and boys 13 to 17 years old in gachsaran in the academic year 1398 who were selected using purposive sampling method and 30 of them were randomly selected using a table of random numbers. they were trained in the intervention and control groups (15 people in each group). in order to collect data from the demographic questionnaire, the aggression questionnaire and the oppositional defiant behavior inventory were used. content validity by quality method and the reliability internal consistency method by calculating cronbach’s alpha coefficient was measured. the experimental group underwent “behavior management training” (60-minute 9 sessions), but the control group did not receive any intervention. data analysis was performed using spss. 24. results: “behavior management training” was effective in reducing aggression and oppositional defiant in adolescents (p < 0.01).conclusions: “behavior management training for mothers reduced aggression and confrontational disobedience in adolescents. therefore, the use of behavior management training by child and adolescent psychologists and therapists is recommended to improve the psychological health of adolescents.