طراحی الگوی آموزش زیست محیطی دانش آموزان مقطع متوسطه نظام آموزش و پرورش با رویکرد نظریه داده بنیاد: مطالعه کیفی

مقدمه: یکی از مهمترین راهکارها برای جلوگیری از تخریب محیط زیست با منشاء انسانی، آموزش های زیست محیطی بر‌اساس ‌برنامه‌ریزی های اصولی و مبتنی بر نیازسنجی های علمی می باشد. لذا هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی آموزش زیست محیطی دانش آموزان مقطع متوسطه نظام آموزش و پرورش با رویکرد نظریه داده بنیاد است.روش کار: پژوهش کیفی حاضر، به روش نظری داده بنیاد انجام شد. جامعه پژوهش، شامل کلیه طراحان و مولفین کتب درسی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در زمینه علوم زیستی و علوم اجتماعی مستقر در شهر تهران بودند. تعداد نمونه با استفاده از اصل اشباع نظری 10 تن بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند به روش گلوله برفی انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شد. برای سنجش روایی یافته ها از چهارمعیار، شامل اعتبارپذیری، تعمیم پذیری، اطمینان پذیری و تاییدپذیری و برای سنجش پایایی مصاحبه ها از روش بازآزمون و روش توافق درون موضوعی استفاده شد. پایایی بازآزمون (شاخص ثبات) این مصاحبه ها ، 0/88 و پایایی مصاحبه ها به روش توافق درون موضوعی برابر با 0/82 بود. تحلیل داده ها، با روش کدگذاری و با استفاده از نرم افزار مکس کیو دی ای نسخه12 انجام شد.  یافته ها: 6 کد انتخابی تحت  عنوان مولفه های (شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، پدیده محوری، راهبردها و پیامدها)  و 27 کد محوری و 91 کد باز شناسایی شد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که مولفه شرایط علی شامل  3 کد محوری، مولفه شرایط زمینه ای شامل 5 کد محوری، مولفه شرایط مداخله گر شامل 5 کد محوری، مولفه پدیده محوری شامل4 کد محوری، مولفه راهبردها شامل 3 کد محوری و مولفه پیامدها شامل 7 کد محوری، می باشند. به برنامه ریزان آموزشی پیشنهاد می گردد که این مولفه ها و کدهای محوری شناسایی شده را در برنامه ریزی خود لحاظ کنند.  

developing an environmental education model for high school students in the education system with a grounded theory approach: qualitative study

introduction: one of the most important strategies to prevent the destruction of the environment of human origin is environmental education based on principled planning and based on scientific needs assessments. therefore, the purpose of this study is to develop an environmental education model for high school students in the education system with a grounded theory approach.methods: the present qualitative research was conducted by the theoretical method of grounded theory. the research population included all designers and authors of textbooks of the educational research and planning organization in the field of life sciences and social sciences based in tehran. the number of samples using the theoretical saturation principle was 10 people who were selected using purposive sampling method using snowball method. data collection was performed by semi-structured interviews. to assess the findings of the four criteria including, credibility, generalizability, reliability and verification, and to assess the reliability of the interviews by the method of retesting and the method of agreement within the agreement. the reliability of the test (stability index) of these interviews was 0.88 and the reliability of the interviews by intra-subject agreement method was equal to 0.82. data analysis was performed by coding method and using max qdi. 12. results: 27 axis codes were identified as causal conditions, contextual conditions, intervening conditions, central phenomena, strategies and as consequences. conclusions: the results showed that the causal conditions component includes 3 central codes, the contextual conditions component includes 5 central codes, the intervening conditions component includes 5 central codes, the central phenomenon component includes 4 central codes, the strategies component includes 3 central codes and the consequences component includes 7 central codes. educational planners are advised to include these identified components and core codes in their planning.