اثربخشی «شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی» بر سازگاری اجتماعی و تنش والدگری در مادران دارای کودکان کم‌توان جسمی – حرکتی

مقدمه: یکی از عوامل ایجاد تنش در والدین که با کاهش سازگاری اجتماعی همراه است، تولد فرزند معلول است. لذا پژوهش حاضر با هدف تعین اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر سازگاری اجتماعی و تنش والد گری در مادران دارای کودکان کم‌توان جسمی – حرکتی انجام گرفت. روش کار: روش پژوهش حاضر نیمه تجربی با پیش و پس‌آزمون و پیگیری، با گروه کنترل بود. جامعه آماری را، کلیه مادران دارای کودکان کم‌توان جسمی – حرکتی مراجعه‌کننده به  مرکز غربالگری بهزیستی شهدای دولت آباد شهر ری (بخش‌های آفتاب، کهریزک و فشافویه) تشکیل دادند. روش نمونه‌گیری به‌ صورت هدفمند، 30 مادر  انتخاب شدند و به‌ صورت تصادفی ساده با استفاده از روش قرعه کشی در 2 گروه  مداخله (15 تن)  و کنترل (15 تن) قرار گرفتند. جمع آوری داده ها با پرسشنامه جمعیت شناختی، مقیاس سازگاری اجتماعی والدین(social adjustment scale) و مقیاس تنش والدگری(parental stress scale) انجام شد. روایی محتوا و روایی صوری به روش کیفی و نیز پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ  اندازه گیری شد. شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی برای گروه مداخله 8 جلسه اجرا شد و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. پس از پایان مداخله، برای گروه کنترل نیز مداخله  اجرا شد.  پیش آزمون قبل از مداخله و پس آزمون در پایان مداخله، برای هر  2 گروه تحت مداخله و دوره پیگیری (3 ماه) دریافت شد. داده ها با نرم افزار اس پی اس اس نسخه 24 تحلیل شد. یافته ها: بین 2 گروه مداخله و کنترل، پس از اجرای درمان تفاوت معناداری وجود دارد. بطوری که، میانگین نمره سازگاری اجتماعی  افزایش و نمره تنش والد گری گروه مداخله نسبت به گروه کنترل کاهش یافته بود (0/001>p)نتیجه گیری: شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی سبب افزایش سازگاری  اجتماعی و کاهش تنش والد گری در مادران دارای کودکان کم‌توان جسمی – حرکتی شد. پیشنهاد می شود که از روش فوق به عنوان مداخله روانشناختی در افزایش سازگاری اجتماعی و کاهش تنش والد گری مادران دارای کودکان کم‌توان جسمی – حرکتی، استفاده شود. 

The Effectiveness of “Mindfulness-Based Cognitive Therapy” on Social Adjustment and Parenting Stress in Mothers with Children with Physical Disabilities

Introduction: One of the causes of stress in parents that is associated with reduced social adjustment is the birth of a disabled child. Therefore, the present study aimed to determine the effectiveness of Mindfulness Based Cognitive Therapy on social adjustment and parenting stress in mothers with children with physical disabilities.Methods: The research method was quasi-experimental with pre-test and post-test and follow-up with the control group. The statistical population consisted of all mothers with children with physical disabilities who referred to Welfare Screening Center for Dolatabad in Rey city (Aftab, Kahrizak and Fashafoyeh Wards). Sampling method was purposefully selected (30 mothers) and randomly divided into intervention (15 people) and control (15 people) groups using lottery method. Data were collected using demographic questionnaire, Social Adjustment Scale and Parental Stress Scale. Content validity and face validity was measured by qualitative method and reliability by internal consistency method by calculating Cronbach’s alpha coefficient. Mindfulness-Based Cognitive Therapy was performed for the intervention group for 8 sessions and the control group did not receive any intervention. At the end of the intervention for the control group, the intervention was performed. Pre-test before the intervention and post-test at the end of the intervention were received for both groups under the intervention and the follow-up period (3 months). The data were analyzed with SPSS. 24. Results: There is a significant difference between the intervention and control groups after the therapy. The mean score of social adjustment increased and the score of parenting stress decreased in the intervention group compared to the control group (P <0.001). Conclusions: “Mindfulness Based Cognitive Therapy increased social adjustment and reduced parenting stress in mothers with children with physical disabilities. It is suggested that the above method be used as a psychological intervention to increase social adjustment and reduce parenting stress of mothers with children with physical disabilities.