اثربخشی آموزش بر اساس «الگوی اعتقاد بهداشتی» بر ادراک بیماری و کیفیت تنفسی بیماران در بیماران مبتلا به آسم

مقدمه: بیماران مبتلا به آسم ادراک ضعیفی از بیماری خود دارند که به نظر می رسد کیفیت تنفسی آن ها را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی بر ادراک بیماری و کیفیت تنفسی بیماران مبتلا به آسم بود.روش کار: روش پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش، شامل بیماران مبتلا به آسم مراجعه کننده به بیمارستان شهید فیاض بخش تهران در سال 1399 بودند. از میان آن ها 30 تن به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در 2 گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه جمعیت شناختی، پرسشنامه ادراک بیماری (illness perception questionnaire) و پرسشنامه تنفسی سنت جورج (st. george respiratory questionnaire) بود. روایی محتوای ابزارها به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ اندازه گیری شد. پس از اجرای 6 جلسه آموزش برای گروه مداخله، داده ها در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 24 تحلیل شد. یافته ها: اثر گروه (16.69=f)، زمان (176.97=f) و اثر تعاملی زمان*گروه ها (129.43=f) برای متغیر ادراک بیماری در سطح 0.01 معنادار بود (0.001=p). اثر گروه (20.19=f) در سطح 0.05 (0.013=p) و زمان (163.14=f) و اثر تعاملی زمان*گروه ها (104.65=f) برای متغیر کیفیت تنفسی بیماران در سطح 0.01 معنادار بود (0.001=p).نتیجه گیری: آموزش بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی بر بهبود ادراک بیماری و کیفیت تنفسی بیماران در بیماران مبتلا به آسم موثر بود. لذا به مسئولین و متخصصان سلامت پیشنهاد می شود که در کنار درمان های پزشکی، زمینه آموزش مداخلات رفتاری نظیر استفاده از الگوی اعتقاد بهداشتی را برای بیماران مبتلا به آسم فراهم سازند.

The Effectiveness of Education Based on Health Belief Model on the Illness Perception and Respiratory Quality in Patients with Asthma

Introduction: Patients with asthma have a weak perception of their illness which seems to affect the respiratory quality in patients. This study aimed to determine the effectiveness of education based on the Health Belief Model on the illness perception and respiratory quality in patients with asthma.Methods: The research method was quasiexperimental with pretest, posttest, and followup design with the control group. The statistical population of this study included patients with asthma referred to Shahid Fayaz Bakhsh Hospital in Tehran in 2020. Among them, 30 were selected by purposive sampling method and randomly assigned to two groups of intervention and control. The research instruments included a demographic questionnaire, the ldquo;Illness Perception Questionnaire rdquo;, and the ldquo;St. George Respiratory Questionnaire rdquo;. The content validity of the instruments was measured by qualitative method and the reliability by internal consistency method by calculating Cronbach #39;s alpha coefficient. After performing 6 training sessions for the intervention group, the data were analyzed in SPSS. 24.Results: The effect of group (F=16.69), time (F=176.97) and interactive effect of time * groups (F=129.43) were significant for the illness perception variable at the level of 0.01 (P=0.001). The effect of group (F=20.19) at the level of 0.05 (P= 0.013) and time (F=163.14) and the interactive effect of time * groups (F= 104.65) for the variable of respiratory quality in patients was significant at the level of 0.01 (P = 0.001). Conclusions: Education based on the Health Belief Model was effective in improving the illness perception and the respiratory quality in patients in patients with asthma. Therefore, health officials and specialists are recommended to provide behavioral interventions such as ldquo;Health Belief Model rdquo; for patients with asthma along with medical treatments.