بهینه سازی شرایط استخراج رنگزا از گیاه نیل و بررسی کیفیت رنگرزی

در عصر حاضر به دلیل روند رو به رشد آلودگی های زیست محیطی ناشی از پساب های گوناگون صنعتی و بیماری های ناشی از آن، گرایش مردم به جهانی پاک و سبز افزایش یافته و در جستجوی استفاده از منابع طبیعی به جای انواع شیمیایی آن می‌باشند. در رنگرزی طبیعی که در هنر-صنعت تولید فرش بسیار با اهمیت است استفاده از مواد طبیعی به جای مواد شیمیایی مورد توجه قرار می‌گیرد. در گذشته از گیاهان برای رنگرزی استفاده می شد. رنگ آبی در قدیم از وسمه یا نیل وامروزه معمولا از نیل شیمیایی بدست می‌آمد. در این پژوهش سعی شده با استفاده از منابع گیاهی بومی جهت تسهیل رنگرزی، شرایط بهینه تولید پودر رنگزای گیاهیبرای فام آبی ارائهشود. گیاه مورد استفاده در این پژوهش نیل(indigofera tinctoria) بود. استخراج رنگزا (ایندیگو) به روش آب گرم انجام شد. تاثیر روش های خشک کردن گیاه، اندازهphحمام استخراج، زمان استراحت محلول و درجه حرارت بر میزان استخراج ایندیگو، مورد آزمایش قرار گرفت. روش‌های خشک کردن برگ گیاه در آفتاب، سایه، مایکروویو با توان 100% و خشک کردن در دستگاه آون در دمای 45 درجه سانتی گراد بررسی شد. نتایج آزمایشات نشان داد که بیشترین میزان ایندیگو درph حمام استخراج برابر با 9 که گیاه به مدت 10 دقیقه در دمای 80 درجه سانتیگراد حرارت دیده باشد، بدست می‌آید. کیفیت رنگرزی و ثباتهای عمومی کالای رنگرزی شده با رنگزای استخراجی در مقایسه با کالای رنگرزی شده با نیل مصنوعی عالی و قابل قبول بود.

optimization of dye extraction from indigofera tinctoria & dyeing quality evaluation

nowadays, because of the growing of industrial process, environment contamination increased. industrial waste waters and the resultant diseases that threaten today’s world; human knowledge leads to build a green and unpolluted world; and they are looking to use natural resources instead of chemicals.in the natural dyeing, which is very important in the art-industry of carpet production, the use of natural materials rather than chemicals is considered. in the past, natural dyes were used to dye the required fibers for the carpet. blue is one of the main colors in the hand-made carpet, which is produced by woad and indigo in the past and synthetic indigo nowadays. this research attempts to utilize natural blue color, by using available herbal resources. plant used in this research is “indigofera tinctoria”. the primary method of experimentation is extraction of blue pigment (indigo) from the plant by hot water procedure. also, the impacts of plant-drying methods on the amount of indigo extraction from the plant were examined; including: drying in sunlight, in shadow, by microwave and in the oven. the results show that the most amount of indigo extraction increased when the ph value is about 9. the extracted solution examination was stabilized for 7 days; and the heating temperature was 80 centigrade. fastness of dyed fibers with extracted dye compare to synthetic indigofera was acceptable.