شرح احوال قدیس یوحنای دیلمی، بر پایۀ متنی به زبان سغدی

مقالۀ حاضر، ترجمۀ فارسیِ و بررسی متنی به زبان سغدی مسیحی دربارۀ زندگی و اقدامات «یوحنای دیلمی» قدیس سریانی مسیحی است، که در اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم میلادی در عراق و ایران می‌زیسته است. این متن سغدی در کلیسای نستوری ناحیه «بولاییق» (bulayȉg) ترفان همراه با چند متنِ دیگر کشف شده است و در کتابخانه دولتی برلین نگهداری می‌شود و با وجود افتادگی بسیار دارای اطلاعات تاریخی منحصر به فردی است که وضعیت اجتماعی، تاریخی، دینی و زبانی آن دوران را منعکس می‌کند. این متن سغدی به اقدامات مهم «یوحنای دیلمی» می‌پردازد که در عراق و به‌خصوص ایران انجام شده‌اند . این متن سغدی که مورد بررسی برخی محققان از جمله «سیمز ویلیامز»(sims williams) قرار گرفت است، با توجه به شواهد زبانی گونۀ متاخری از زبان سغدی را می‌نمایاند. همچنین، از آنجایی‌که این متن سغدی تاکنون به زبان فارسی ترجمه نشده است، در این پژوهش تلاش گردید تا متن به زبان فارسی برگردانده‌ شود و مقرر شد که این برگردان بر اساس متن سغدی باشد . همچنین، سعی گردید این متن سغدی با سایر متون موجود دیگر دربارۀ این قدیس سریانی تطبیق داده شود و یادداشت‌هایی بر موضوعات مطروحه در محتوای این متن سغدی ارائه گردد.

the life of john of dailam, according to a sogdian text

the present article represents the translation and study of a sogdian text regarding the life and actions of john of dailam, syriac christian saint, who lived in iraq and iran in the late seventh and early eighth century a.d. the sogdian text which was found along with some other christian texts in turfan oasis is now deposited in berlin state library. not having been well preserved, the text has been damaged over the centuries. nevertheless, it contains some uniquely historical details which reflect the social, historical, religious and linguistic conditions of that time. moreover, the text mentions some of his significant actions in iraq and particularly in iran. with respect to some linguistic evidence, the text which has been studied by some scholars such as sims williams demonstrates the latest version of sogdian. since this text has not been hitherto translated to persian, the researcher has made efforts to literally translate it to persian based on the afore said sogdian text. furthermore, efforts have been made to compare it with the other extant sogdian texts, especially syriac ones, and also to write notes on the issues included in the text.