نظام‌های مطابقه و حالت و نقش آنها در تعیین ردۀ زبان پشتو (گونۀ معیار- افغانستان)

در این مقاله نظام مطابقه و نظام حالت زبان پشتو (گونه معیار) به بررسی گرفته شده و هدف آن شناسائی ویژگی‌های رده شناختی زبان پشتو است. برای رسیدن به این هدف به مطالعه دستوری نظام‌های مطابقه و حالت پرداخته شده، و نهایتان نقش این دو نظام در تعیین ردۀ زبان پشتو بررسی شده. زبان پشتو هم دارای نظام مطابقه بوده و هم دارای نظام حالت است، پس با توجه به نظام مطابقه و نظام حالت در زمان غیرگذشته ردۀ زبان پشتو فاعلی-مفعولی توصیف شده، ولی در زمان گذشته با توجه به نظام مطابقه و نظام حالت ردۀ آن کنائی مطلق خوانده شده است. پس رده زبان پشتو نه یکدست فاعلی_مفعولی است، و نه یکدست کنائی مطلق. زبان‌های که چنین ویژگی را دارند، بنام زبان‌های نیم کنائی/دوگانه یاد می‌گردند. در بخش افعال ترکیبی سه نوع مطابقه معرفی شده، که شامل مطابقۀ فعل ترکیبی با فاعل، مطابقۀ فعل ترکیبی با مفعول و مطابقه فعل ترکیبی همزمان با فاعل و مفعول. این نوع مطابقه در زمان آینده؛ در افعال امری زمان حال کامل؛ در افعال پرسشی، تعجبی و ندائی زمان حال کامل گزارش شده است.

agreement and case systems and their roles in determining the pashto language type (standard dialect of afghanistan)

in this article, the agreement and case systems of pashto (the standard dialect of afghanistan) were examined with the purpose of determining its typological features. to achieve this goal, a grammatical study of agreement and case systems was performed, and the role of these two systems in determining the type of pashto language was examined. the pashto language has both agreement and case systems. according to the agreement and case systems in the non-past tense, pashto is known as a nominative-accusative language. however, in the past tense, due to the agreement and case systems, it is called ergative -absolutive. therefore, the pashto language is neither completely nominative-accusative nor unanimously ergative -absolutive. languages that have such a feature are called split type. in compound verbs, three types of agreement were introduced, including the agreement of the compound verb with the subject, agreement of the compound verb with the object, and simultaneous agreement of the compound verb with both subject and object. this type of agreement was detected in the future tense, present perfect imperative verbs, as well as interrogative, exclamatory, and vocative verbs in the present perfect tense.