بررسی ساختاری و معنایی جمله‌های داری دو عنصر منفی در زبان فارسی

نفی یکی از پدیده‌های شناختی و عقلانی است که در زبان بشر به‌صورت‌های مختلف انعکاس می‌یابد. هدف از جستار حاضر بررسی ساختاری و معنایی انواع جمله‌هایی در زبان فارسی است که در آنها دو عنصر منفی وجود دارد. نفی مضاعف و ساختار توافق منفی دو نوع شناخته‌شده از این ساختارها هستند که در زبان‌های مختلف به‌طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته‌اند و در زبان فارسی نیز به آنها پرداخته شده است. اما علاوه بر این دو، فارسی دارای ساختارهای متنوعی است که در آنها دو عنصر منفی به کار رفته وتا به حال از لحاظ ساختاری و معنایی مورد بررسی قرار نگرفته‌اند. نتایج حاصل از این پژوهشِ پیکره‌بنیاد که براساس داده‌های مستخرج از شبکۀ اجتماعی اینستاگرام (مشتمل بر 921 جملۀ فارسی) انجام شده نشان می‌دهدکه جملات حاوی دو عنصر منفی از لحاظ ساختاری قابل طبقه‌بندی به یازده دسته‌اند و تحلیل جنبه‌های معنایی آنها نشان‌دهندۀ آن است که تعامل دو عنصر منفی در یک جملۀ واحد وضعیت معنایی پیچیده‌ای را به وجود می‌آورد که تحلیل آن مستلزم اتخاذ رویکردی پیوستاری به مفهوم نفی است. به عبارت دیگر، هرچند مفاهیم مثبت و منفی را در زبان‌شناسی تحت عنوان مقولۀ «قطبیت» مطرح می‌کنند، اما این دو مفهوم به هیچ وجه قطبی و صفر و یک نیستند بلکه طیفی و پیوستاری‌اند

Structural and semantic analysis of sentences with two negative elements in Persian

Negation is a cognitive and rational phenomena that reflected in human language in different ways. The purpose of this paper is to study the structure and semantics of different types of sentences in Persian in which there are two negative elements. Double negation and negative concord structure are two wellknown types of these structures that have been extensively studied in various languages and they have also been dealt with in Persian. But in addition to these two, Persian has various structures in which two negative elements are used and have not been studied structurally and semantically. The results show that sentences containing two negative elements can be structurally classified into 11 categories and the analysis of their semantic aspects shows that interaction of two negative elements in a single sentence creates a complex semantic situation, that its analysis requires adopting a continuumbased approach to the concept of negation. In other words, although affirmative and negative concepts are introduced in linguistics under the category of polarity, these two concepts in no way are polar or binary, but they are spectral and continuous.