یک دیو ناشناخته در ادبیات پهلوی، و هماورد اهورایی آن

املای وخدغجبه‌ عنوان نام یک دیو در بندی از کتاب هشتم دینکرد آمده است. این واژه در رسالۀ گزیده‌های زادسپرم نیز در هنگام بیان یک صحنۀ آخرالزّمانی ذکر شده است. در هر دو بار کاربرد آن، ایزد «اهلشونگ» هماورد این دیو ناشناخته است. در متون اوستایی و پهلوی دیوی به‌عنوان هماورد این ایزدبانو یافت نشد. از این رو، این احتمال به یقین نزدیک‌تر شد که نام این ایزدبانو به اشتباه در این دو بند ذکر شده است. اکنون با یک معادلۀ دومجهولی روبرو هستیم؛ نه نام دیو معلوم است و نه نام ایزد ستیزگر با آن را می‌دانیم. تنها سرنخ این است که در آن صحنۀ آخرالزّمانی از یک آتش یا آتش‌پیکر سخن به میان آمده است. با تعیین هویّت آتش‌پیکر، و آنچه از او و دشمنش در آغاز آفرینش صادر شد، مطلب اندکی از ابهام مطلق بیرون آمد. با بررسی چند بند از متن‌های مختلف سرانجام به این نتیجه رسیدیم که نام این دیو صورت منفی نام هماورد اهورایی آن است. اشتباه در قرائت یک واژه، و جایگزینی مترادف آن قرائت به جای واژۀ اصلی موجب این ابهام و تناقض شده بود.