بررسی معنایی پسوندهای «دارندگی» در فارسی: رویکرد ساختواژه‌ شناختی

پژوهش حاضر با بهره‌گیری از رویکرد ساختواژه‌ شناختی در تلاش است تا پسوندهای اشتقاقی با مفهوم «دارندگی» در زبان فارسی را با استفاده از ابزار تحلیلی معرفی شده در این رویکرد مشخصاً برگرفته از هماوند (2011) یعنی مقوله‌بندی، حوزه‌بندی و مفهوم‌سازی، طبقه‌بندی نماید و به واکاوی معناشناختی هر کدام از آنها بپردازد. به این منظور با گردآوری داده‌ها با مراجعه به پایگاه دادگان زبان فارسی (pldb)، سایت واژه‌یاب آنلاین فارسی، فرهنگ پیشوند و پسوند فرشیدورد (1388) و کشانی (1371)، تعداد 157 مورد از ترکیبات اشتقاقی دارای مفهوم «دارندگی» جمع‌آوری شدند، سپس با مراجعه به فرهنگ زانسو (1372)، معنای هرکدام از این کلمات مورد بازبینی قرار گرفت؛ سپس به روش تحلیلی و توصیفی، داده‌های مذکور با تمرکز بر وند به کاررفته در آنها بررسی، دسته‌بندی و توصیف شدند. در حوزه‌ شناختی «دارندگی» و مالکیت، هشت منظر متفاوت وجود دارد که باعث ساخته شدن مفاهیم متفاوتی از این حوزه می‌شوند. منظرهایی که از پسوندهای حوزه‌ «دارندگی» در زبان فارسی به دست آمدند عبارت بودند از کثرت، تمسخر و تحقیر، شغل و پیشه، حالت روحی و فیزیکی ناخوشایند، صفت اشیاء یا وضعیت و صفت انسان‌ها.

Semantic Analysis of “Possession” Suffixes in Persian: A Cognitive Morphology Approach

By adopting the cognitive morphology approach, we tried to classify inflective suffixes in Persian with the analytic tool introduced by the approach especially in Hamavand (2011) such as categorization, configuration and conceptualization to analyze them semantically. By gathering data from PLDB, the online site of FarsiLookup, dictionaries of prefixes and suffixes by Farshidvard (1388) and Kashani (1371), 157 words consist of inflectional suffixes with a core meaning of possession were collected, compared with s Zansoo Dictionary (1372) and finally were reviewed,, classified and described with focus on each affix. In congnitive domain of possession six facets were found which led to different concepts. These facets included multiplicity, ridicule, job, bad spiritual or physical condition, thing’s feature and human’s attitude