|
|
|
|
رویکرد معناشناسی شناختی به حرف اضافه «به» با تاکید بر شاهنامه فردوسی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
علی نژاد مریم ,آرین‌پور مهلا
|
|
منبع
|
زبان شناخت - 1398 - دوره : 10 - شماره : 1 - صفحه:63 -79
|
|
|
|
|
چکیده
|
«به» یکی از پرکاربردترین حروف اضافه در زبان فارسی است که معانی گوناگونی دارد. پژوهش حاضر با استفاده از کاربرد این حرف در داستانی از شاهنامه فردوسی، به بررسی مقولات شعاعی حرف اضافه «به» از منظری شناختی می‌پردازد. پیکره موردنیاز این پژوهش، از داستان «بیژن و منیژه» شاهنامه (با 1312 بیت) استخراج شده است. اهداف اصلی این مطالعه، نشان‌دادن ساختار شعاعی شبکه معنایی حرف اضافه «به» و بررسی تغییرات معنایی ایجادشده در شبکه معنایی آن، به روش، توصیفی-تحلیلی است که به منظور نیل به این اهداف و تحلیل، از رویکرد چند‌معنایی سامان‌مند تایلر و ایوانز بهره‌گرفته شده است. نوع روش پیکره بنیاد است. یافته‌ها حاکی از آن است که در 631 بیت از کل ابیات این داستان، حرف اضافه «به» با بسامد 789 بار به کار رفته است که معانی مختلف آن در این ابیات، از حالتی نظام‌مند برخوردار بوده و در شبکه معنایی منسجمی در قالب ساختار شعاعی قرار گرفته‌اند. در شاهنامه، معنای سرنمونی این حرف اضافه در مفهوم «الصاق و اتصال» بیشترین بسامد وقوع را دارد. همچنین نتایج موید آن است که در داستان بیژن و منیژه، معانی گوناگون «به» در قالب ساختاری و شعاعی و در خوشه‌های معنایی «الصاق و اتصال»، «مخاطب قراردادن و ایجاد ارتباط»، «استعانت و واسطه»، «تعلیل» و «مصاحبت و همراهی»، حول محور معنای سرنمونی آن، یعنی «الصاق و اتصال» مورد استفاده قرار گرفته‌اند
|
|
کلیدواژه
|
حرف اضافه «به»، مقوله شعاعی، شبکه معنایی، معنی‌شناسی شناختی، شاهنامه فردوسی
|
|
آدرس
|
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, پژوهشکده دانشنامه‌نگاری, ایران, پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, پژوهشکده دانشنامه‌نگاری, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
arianpoor.m81@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Radial Categories of Persian Preposition /be/ within the Framework of Cognitive Semantics with Emphasis on Shahnameh Ferdowsi
|
|
|
|
|
Authors
|
arianpoor mahla ,alinezhad maryam
|
|
Abstract
|
Preposition /be/ is one of the most widely used prepositions in Persian with a variety of meanings. The purpose of the present descriptiveanalytical research is to study the radial categories of /be/ within the framework of Cognitive Semantics with emphasis on Shahnameh Ferdowsi. The data have been collected from one of the stories of Shahnameh titled &Bijan and Manijeh&. This research aims to study the radial categories of semantic network of this preposition and also its semantic changes. For this purpose, the Tyler and Evans′s principled polysemy approach (2003) were used. Findings indicate that /be/ has been used with a frequency of 789 in total of 631 verses, so that its different meanings are systematic and has been placed in coherent semantic network in radial form. Ferdowsi has used its &affixation& meaning as a prototype meaning with high frequency. All other meanings such as &to address&,&assistance&,&causation& and &association& have been placed and used around its prototype meaning. Ferdowsi is also used of some distinctive meaning of /be/ out of its semantic clusters.
|
|
Keywords
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|