ریختارشناسی داستان و فراقواعد آن

پی آیند روایت در همه ی آثار داستانی تا اندازه ای قابل پیش بینی است. کمتر پیش می آید که خواننده از همان آستانه ی متن با جهان داستان هم بوم نشود، و از شرح ماوقع به گمانه زنی درباره ی پیش آمدهای قریب الوقوع داستان نیفتد. حدود این گمانه زنی را اما انتظارات برحقی تعیین می کند که از ریختارشناسی متن روایی در نظر خواننده نقش می بندد. منظور از ریختارشناسی در این جا استقرای مضامین متن از سازه های آن است که با نگاهی پیشینی به فرجام داستان صورت می گیرد. از این نظر، خوانش داستان را می توان تابعی از «کارکرد اتوپیایی فهم» در حرکتی معطوف به افق پیشاروی خواننده دانست؛ افقی که خود قبلاً بنابر مفروضات خواننده پیش پیکربندی شده و دائماً به پشتوانه ی همین مفروضات بازتولید می شود. حال، مسئله این است که در پیشرفتی چنین پس نگر چگونه می توان کارکرد اتوپیایی فهم را تبیین کرد؟ هدف از مقاله ی حاضر، تبیین این کارکرد و کاربست مبانی آن در خوانش داستان های نوین فارسی است.

A Morphemic Analysis of Story and its Metarules

The sequence of story events is more or less reasonably foreseeable from its very immergence. Barely does a reader enter a story world, while precluding any shortterm outlook. Whatever the readerly oriented horizons of expectations might be, they should nonetheless be textually legitimized through morphemics, which is an autotelic constituent analysis of a narrative text in order to deduce thematic components of the story behind it. Story reading, in this futuristic sense, can be defined as a function of some utopian hermeneutics, both arousing from the reader’s perfigurated vision, and reconfiguring it at the same time. Inquiring into such a regressive progression along with morphemic analysis of a number of Persian modern sample stories, this article aims to explore the dialectics of reading.