بررسی سیر تحول خط پهلوی اشکانی بر سکه‌های درهم سیمین ضرابخانه‌یاکباتان (51 228م.)

اشکانیان دودمانی از شاهان ایرانی بودند که 475 سال بر ایران فرمان راندند. به سبب کمبود منابع نوشتاری آن، سکه‌ها منابع بسیار سودمندی در شناخت شرایط اقتصادی، فرهنگی و هنری این دوران به شمار می‌آیند. با مطالعه بر روی سکه‌های این دوران که دارای نوشته هستند می‌توان چگونگی سیر و تحول خط آن را ارزیابی نمود. در این میان عمده سکه های با نوشته ی پهلوی اشکانی، درهم های سیمین اشکانی ضرب اکباتان، طی سال های 51 تا 228 میلادی می باشند، که اهمیت مطالعه این درهم ها را دو چندان می‌نماید. در این پژوهش سعی بر این است تا ضمن مطالعه‌ خط پهلوی اشکانی ‌شماری از درهم‌های این ضرابخانه‌ را که ضرب سال های 51 تا 228 میلادی هستند، چگونگی سیر تحول این خط را بررسی کرده و به تحلیل آن پرداخته ‌شود. این امر با استخراج مستقیم نوشته‌ پهلوی اشکانی از روی درهم‌ها و سپس استخراج تک‌تک نویسه‌های خطی مربوط به هر سکه و تدوین جدول تغییرات زمانی نویسه‌ها امکان‌پذیر می‌گردد. با نگاه اجمالی به عمده سکه ها درهم این ضرابخانه طی این سالیان، به نظر نمی‌رسد دست‌خط قلم‌زن دستخوش تغییر و تحولات شده باشد که این موضوع با بررسی و مقایسه‌ی تعدادی از دیگر نمونه‌های سکه‌های مورد مطالعه در این پژوهش تایید شد.

Study on the development of the Parthian script on Ecbatana SilverDrachmas (51 228 AD)

Parthianswere Iranian kingswho ruled over this land for 475 years. Due to lack of sufficient written material from this era, coins are very useful resources for understanding the economic, cultural and artistic conditions of this period. By  studying on coins with Parthian script, we could analyze the development and change in this script. Most of the coins with Parthian Pahlavi scripts and silver Parthian drachmas belong to 51228 AD that makes the examination of these drachms minted in Ecbatana more significant. In this research we try to study the silver drachmas from Ecbatana which date from 51228 AD, and examine the course of their evolution. This is possible by extracting Parthian script from the coins and then extracting all the characters of each coin and finally drawing up the timetable for changing characters. Silver drachmaswere the most prevalent coins and monetary units in the ancient world from the beginning of the 1st century AD, Ecbatana became the most important and sometimes the only city to mint drachmas. It is assumed that in the mint of Ecbatana, the engraver’s handwriting didn’t make a difference in different samples, which was confirmed by comparison of a number of coin samples in this study.