مقایسۀ رده‌شناختی ساخت‌های موصولی تُرکی آذربایجانی، کُره‌ای، مجاری و فارسی

هدف پژوهش حاضر پاسخ به این سوال بوده است که آیا زبان‌های اورال-آلتائیک تُرکی آذربایجانی، کره‌ای و مجاری و زبان‌ هندواروپایی فارسی، چه ویژگی‌های مشابه و متفاوت رده‌شناختی دارند. در تحلیل های خود از دستور زایشی-گشتاری و نظریۀ حاکمیت و مرجع‌گزینی بهره گرفته ایم و با بررسی حرکت گروه اسمی فاعلی و مفعولی و مفهوم جایگاه تهی، به مقایسۀ رده شناختی ساخت های موصولی ترکی آذربایجانی، کره ای، مجاری و فارسی پرداخته ایم. تشابهِ ساخت‌های موصولی این چهار زبان، وجود حرکت در همۀ آنها برای تبدیل جملۀ ژرف‌ساختی به روساخت (بند موصولی) و تشکیل زنجیره بین هستۀ اسمی حرکت کرده و جایگاه تهی آن در بند موصولی است و تفاوت‌های آنها عبارتند از این که بندهای موصولی ترکی آذربایجانی، کره‌ای و مجاری پیشرو هستند، اما در زبان فارسی بند موصولی از نوع پسرو است. همچنین، حرکت هستۀ اسمی در ترکی آذربایجانی، کره‌ای و مجاری به راست و به طرف پایان جمله است، اما در فارسی حرکت هستۀ اسمی به چپ و به طرف آغاز جمله است. تفاوت بارز دیگر بین ترکی آذربایجانی، کره‌ای و مجاری با فارسی، تبدیل فعل جملۀ پیرو به وجه وصفی در ترکی آذربایجانی، کره‌ای و مجاری برای ساخت بند موصولی است، در حالی که در فارسی، بند موصولی بندی خود ایستا است.

Typological Comparison of Relative Structures in Azerbaijani Turkish, Korean, Hungarian and Persian

The purpose of this research is to answer this question: what are the similar and different typological features of Azerbaijani Turkish, Korean, Hungarian and Persian languages? In our analysis, we have used Chomsky`s GenerativeTransformational Grammar and Government and Binding theory. We have studied the movement of the subject and object nominal phrases and the concept of the empty position. The results of the research show that the similarities between the relative structures of these languages are the existence of movement for the transformation of the deepstructure into the relative clause, also the formation of a chain between the head noun and the empty position in the clause. And the differences in the relative structures of these languages are; the relative clauses of Azerbaijani Turkish, Korean, and Hungarian are prenominal while in Persian it is postnominal. Also, the movement of the head noun in the Azerbaijani Turkish, Korean, and Hungarian is to the right and the end of the sentence, but in Persian is to the left and the beginning of the sentence. Another significant difference is the transformation of the verb of the subordinate sentence to the participle in the UralAltaic languages while Persian relative clause is a finite one