نمود آخرین صورت ادبیات فارسی میانه‌ی ساسانی

مقاله ی حاضر با معرفی انواع نامه های فارسی میانه ی سده ی هفتم شامل پاپیروس و پوست نوشته در مصر، در زمان چیرگی ارتش خسرو دوم (618-628 م.)، به بررسی نوع خط، سبک نگارش و ادبیات این اسناد خواهد پرداخت که به خط تحریریِ شکسته ای نوشته شده که می تواند به عنوان آخرین گونه کاربردی خط در دوره ساسانی شناخته شود. در عین حال این نامه ها نمایانگر فعالیت های چندجانبه ی ایرانیان در مصر  هستند. مکاتبات یادشده، تنها میان ایرانیان رد و بدل نمی شده؛ بلکه مابین ایرانیان و کارمندان و صاحب منصبان مصری هم، که قبل از ورود ایرانیان، با نظام دیوانی روم آشنایی کافی داشتند، بوده است که نشان تعامل اجتماعی و به ویژه اقتصادی میان دو گروه و تاثیرپذیری آنها از هم نیز هست. این نامه ها به لحاظ زبان شناسی، ادبی و تاریخی  قابل بررسی هستند.  پاپیروس و پوست نوشته های یاد شده، در بعد واژگان، نحو و سبک نگارش با نوشته های فارسی میانه ی کتابی  تفاوت هایی دارند که  از خلال آنها، تحول خط از صورت کتیبه ای به شکسته بررسی می شود. ادبیات این پاپیروس و پوست نوشته ها، به ویژه در بخش نامه های رسمی به عنوان نمود کلی مکاتبه دوره ی ساسانی،  به نحوی است که سعی شده از  طریق ریختارها و الگوهای ثابت، موجز اما گویا و موثر باشد

The last display of Sassanid Middle Persian literature

Introducing a variety of seventeenthcentury Middle Persian forms of letters including papyrus and parchments, found in Egypt during the time of   Khosrow II army’s domination (618628 CE.), the present article is going to study script, composition style and literature of these documents written in a cursive script which can be regarded as the last practical variation script in Sasanian era. Also, these letters represent the multilateral activities of Iranians in Egypt. These letters were not only shared among Iranians, but also between Iranians and Egyptian officials who, prior to the arrival of Iranians, had a good knowledge of the Roman ministerial system, which indicated the social interaction, and particularly the economic interrelationbetween the two groups and their mutual impact.  These letters will be studied in terms of lexicon, historical and literary aspects.Papyri and Parchment writings, mentioned here, differ from Book Pahlavi in vocabulary, syntax and style.Through studying these differences, it is possible to investigate the evolution procedure during which lapidary script developed to cursive.  Literature applied in these Papyri and parchments, particularly official letters, as Sassanian typical correspondence in the time mentioned, had a tendency to follow fixed patterns, and seem to be concise and effective enough.