برآورد ارزش اصلاحی صفات مورفولوژیک آفتابگردان دانه روغنی تحت شرایط نرمال و تنش خشکی با نشانگرهای ‏میکروساتلیت و مبتنی بر رتروترنسپوزون ‏

اطلاع از نحوه عمل (افزایشی/ غالبیت) و میزان اثر ژن‌ ها یکی از ضروریت‌ها جهت دست‌یابی به ارقام با عملکرد و کیفیت بالاست. برآورد ارزش اصلاحی (اثر افزایشی) می‌تواند به واسطه نشانگر‌ها و از طریق بهترین پیش‌بینی خطی نااُریب انجام ‌شود. در پژوهش حاضر 100 ژنوتیپ آفتابگردان دانه روغنی، بر اساس طرح لاتیس 10 10 طی دو سال زراعی 1392-1393 تحت دو شرایط نرمال و تنش خشکی (محدودیت آبیاری) ارزیابی شدند. ارزش اصلاحی 13 صفت در 78 ژنوتیپ از 100 ژنوتیپ به واسطه داشتن داده‌های ژنوتیپ‌سنجی با نشانگرهای ssr و مبتنی بر retrotransposon در هر یک از شرایط نرمال و تنش خشکی (محدودیت آبیاری) از طریق بهترین پیش‌بینی خطی نااُریب (blup) برآورد شد. به این منظور از ماتریس خویشاوندی یا kinship حاصل از داده‌های مولکولی ssr و مبتنی بر retrotransposon استفاده شد. با توجه به مجموع رتبه‌های ارزش‌های اصلاحی همه صفات مورد مطالعه و بر اساس داده‌های مولکولی هر دو نشانگر، تحت شرایط نرمال ژنوتیپ‌های 47،11،8 و 35 و تحت شرایط تنش خشکی (محدودیت آبیاری) ژنوتیپ‌های 8، 11 و 35 از بالاترین رتبه ارزش اصلاحی برخوردار بودند. بر اساس داده‌های مولکولی ssr در شرایط نرمال ژنوتیپ‌های 76، 36، 34 و 41 و بر اساس داده‌های مولکولی مبتنی بر رتروترنسپوزون ژنوتیپ‌های 61، 78، 72 و 52 و در شرایط تنش خشکی (محدودیت آبیاری) بر اساس داده‌های مولکولی ssr ژنوتیپ‌های 76، 38، 34، 29 و 70 و بر اساس داده‌های مولکولی مبتنی بر رتروترنسپوزون ژنوتیپ‌های 16، 71، 78 و 61 از پایین‌ترین رتبه‌ ارزش اصلاحی برخوردار بودند. در مجموعِ دو شرایط و با در نظر گرفتن کلِ صفات مورد مطالعه و هر دو نشانگر مولکولی، ژنوتیپ‌های 8، 11 و 35 با ارزش اصلاحی بالا به عنوان والدین مطلوب برای اصلاح صفات در برنامه‌های به‌نژادی معرفی می‌شوند.

estimating breeding value of the morphological traits in oilseed sunflower genotypes under normal and drought stress conditions with microsatellite and retrotransposon based markers

knowledge on genes effect and action (additive/dominance) is one of the necessities to achieve cultivars with high performance and quality. estimating the breeding value (additive effect) can be done thanks to molecular markers through best linear unbiased prediction (blup). in the present study, 100 oilseed sunflower genotypes were evaluated based on the 10×10 lattice design during two crop years of 1392-1393 under normal and drought stress (irrigation limitation) conditions. the breeding value of 13 traits in 78 genotypes out of 100 was estimated due to having genotyping data with ssr and retrotransposon based markers in each one of normal and drought stress (irrigation limitation) conditions through blup. for this purpose, the kinship matrix was calculated by ssr and retrotransposon based markers data. according to total ranks of breeding values of all studied traits estimated by molecular data of both markers, in normal conditions, genotypes 47, 11, 8 and 35 and under drought stress (irrigation limitation) conditions, genotypes 8, 11 and 35 showed the highest breeding value. based on ssr markers data in normal conditions; genotypes 76, 36, 34 and 41 and based on retrotransposon based markers data; genotypes 61, 78, 72 and 52, and in drought stress (irrigation limitation) conditions based on ssr markers data; genotypes 76, 38, 34, 29 and 70 and based on retrotransposon based markers data; genotypes 16, 71, 78 and 61 showed the lowest breeding value. considering both studied conditions and all studied traits and both molecular markers information, genotypes 8, 11 and 35 with high breeding value are introduced as desirable parents for breeding programs.