مکان‌ یابی‌‏qtlهای کنترل‌کننده نشاسته و فیبر شوینده خنثی دانه در گندم دوروم

در بین غلات گندم دوروم (triticum turgidum l. var. durum) پس از گندم نان یکی از مهم‌ترین منابع پروتئین و انرژی است و در اکثر کشورهای جهان نقش عمده‌ای در تغذیه انسان دارد. در این تحقیق به منظور شناسایی و مکان‌یابی جایگاه‌های ژنی کنترل کننده صفات کیفی نشاسته و فیبر شوینده خنثی دانه در گندم دوروم، 118 لاین اینبرد نوترکیب گندم دوروم حاصل از تلاقی بین ژنوتیپ بومی ایران -249& با منشاء کرمانشاه و رقم بومی زردک به همراه والدین در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی (1392-1393، 1393-1394) تحت شرایط دیم در مرکز تحقیقات آچیراله ارزیابی شدند. برای شناسایی مناطق ژنومی که تاثیر قابل توجهی بر صفات مورد مطالعه داشتند، تجزیه qtl با استفاده از روش مکان‌یابی فاصله‌ای مرکب فراگیر انجام شد. برای دو صفت اندازه گیری شده محتوی نشاسته دانه و فیبر شوینده خنثی در مجموع شش qtl شناسایی شد. برای صفت محتوی نشاسته دانه سه qtl بر روی کروموزوم‌ 7a و یک qtl بر روی کروموزوم 4b شناسایی شد. برای صفت فیبر شوینده خنثی یک qtl بر روی کروموزوم‌ 6b و یک qtl بر روی کروموزوم 7a مکان‌یابی شد. شناسایی و مکان‌یابی qtlهای کنترل کننده صفات مرتبط با خصوصیات کیفی دانه می‌تواند فرصتی را برای بهبود این صفات از طریق انتخاب به کمک نشانگر فراهم کند. نتایج حاصل qtlهایی با پتانسیل اصلاحی بالا همراه با نشانگرهای مرتبطی که برای مکان‌یابی دقیق و به‌نژادی مولکولی مفید می‌باشند ارائه می‌نمایند.

localization of qtls controlling starch and neutral detergent fiber of durum wheat grain

among cereals, durum wheat (triticum turgidum l. var. durum) is one of the most important protein and energy sources after bread wheat. it has a significant role in human nutrition in most countries. in this study, to identify and localization of qtls controlling traits related to starch and neutral detergent fiber, 118 durum wheat recombinant inbred lines obtained from the cross between the local genotype of iran-249 originated from the west of iran and the local cultivar of zardak from kermanshah were evaluated in two environments (2014 and 2015) under rainfall conditions using randomized complete block design along with parents in three replications. qtl analysis for each trait was performed using the inclusive composite interval mapping method to identify genomic regions that significantly affected the studied traits. a total of six qtls were identified for the two traits measured, grain starch content and neutral detergent fiber. three qtls were identified on chromosome 7a and one qtl on chromosome 4b for the grain starch content trait. for the neutral detergent fiber trait, one qtl was localization on chromosome 6b and one qtl on chromosome 7a. identifying and localization qtls controlling traits related to seed quality characteristics can provide an opportunity to improve these traits through marker-assisted selection. also, these results can create a basis for identifying candidate genes and map-based cloning and confirming qtl function.