اعتبارسنجی نشانگر‌های مولکولی پیوسته با ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی دانه در لاین-های خویش‌آمیخته نوترکیب برنج ایرانی (oryza sativa l.)

کیفیت دانه برنج یک ویژگی پیچیده است که می‌توان آن را به کیفیت تبدیل، کیفیت ظاهری، کیفیت پخت و خوراک و کیفیت تغذیه‌ای تقسیم‌ کرد. بیشتر مطالعات انجام شده در زمینه کیفیت دانه برنج، اهمیت کروموزوم‌های شماره یک و شش برنج را در کنترل ژنتیکی صفات مختلف مرتبط با آن نشان می‌دهند. در مطالعه حاضر، اعتبارسنجی 35 نشانگر ریزماهواره پیوسته با ویژگی‌های کیفیت دانه برنج که همگی روی دو کروموزوم شماره یک و شش قرار داشتند، در 144 لاین خویش‌آمیخته نوترکیب نسل f10 حاصل از تلاقی ارقام سپیدرود (یک رقم اصلاح شده ایرانی با کیفیت ضعیف) و غریب (یک رقم محلی ایرانی با کیفیت خوب) انجام شد. نتایج تجزیه رگرسیونی نشان داد که تعداد 25 نشانگر مورد ‌مطالعه با صفات مختلف کمی و کیفی پیوسته بودند و بین 16 تا 39 درصد از تنوع صفات مختلف را توجیه کردند، اما نشانگرهای rm253، rm246، rm190، rm104، rm314، rm3827 و rm7434 دارای پیوستگی قوی‌تری بودند. تهیه نقشه پیوستگی 35 نشانگر ریزماهواره در جمعیت مورد مطالعه نشان داد که طول نقشه حاصل 236.5 سانتیمورگان و متوسط فاصله بین نشانگرهای مجاور 6.95 سانتی‌مورگان بود. تجزیه qtl با روش مکان‌یابی فاصله‌ای مرکب نشان داد که تعداد چهل qtl کنترل صفات اندازه‌گیری شده در جمعیت مورد مطالعه را برعهده داشتند و تنوع فنوتیپی کنترل‌شده توسط qtlهای شناسایی شده از 7.57 تا 37.41 درصد به‌ترتیب برای صفات بازده‌ تبدیل دانه و درصد برنج سالم متغیر بود. بر اساس این تجزیه تعداد 23 نشانگر در فاصله نزدیک‌تری به qtlهای کنترل‌کننده صفات مورد مطالعه در این پژوهش بودند. از این تعداد برخی نشانگرها با چند صفت مختلف پیوسته بودند. در مجموع نتایج حاصل از تجزیه رگرسیونی و تجزیه qtl نشان داد که نشانگرهای آگاهی‌بخش پیوسته با ویژگی‌های کیفیت دانه شامل نشانگرهای rm253، rm246، rm340، rm243، rm4128، rm314، rm3827، rm7434، rm104 و rm190 بودند که با تحقیقات کامل‌تر می‌توان از آن‌ها در برنامه‌های انتخاب به‌کمک نشانگر در آینده استفاده کرد.

Validation of molecular markers linked to grain physical and chemical characteristics in recombinant inbred lines of Iranian rice (Oryza sativa L.)

Rice grain quality is a complex characteristic that can be divided into milling quality, appearance quality, cooking quality, and nutritional quality. Most studies on rice grain quality show the importance of chromosomes number one and six in the genetic control of various traits in rice. In the present study, the validation of 35 microsatellite markers linked to grain quality characteristics which all located on two chromosomes one and six, was performed in 144 recombinant inbred lines of F10 population resulted from the cross between Sepidrood (an Iranian improved cultivar with inferior quality) and Gharib (an Iranian local cultivar with good quality). The results of regression analysis showed that 25 markers were linked to different quantitative and qualitative traits, and explained from 16 to 39% of the variance of different traits, but the markers RM253, RM246, RM190, RM104, RM314, RM3827 and RM7434 had stronger linkage. Construction of the linkage map of 35 microsatellite markers in the studied population showed that the map length was 236.5 cM and the average distance between adjacent markers was 6.95 cM. QTL analysis by the composite interval mapping method showed that 40 QTLs controlled the measured traits in the studied population and the phenotypic variance controlled by the identified QTLs ranged from 7.57 to 37.41% for milling quality and head rice percentage, respectively. Based on this analysis, 23 markers were closer to the QTLs controlling the studied traits in this research. Of these, some markers were linked to several different traits. In total, the results of regression analysis and QTL analysis showed that the markers RM253, RM246, RM340, RM243, RM4128, RM314, RM3827, RM7434, RM104 and RM190 were the informative markers linked to grain quality characteristics, which can be used in markerassisted selection programs in the future.