تعیین تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های نخود (cicer arietinum l.) متحمل به تنش خشکی با استفاده از نشانگرهای ssr و caps

نخود دومین حبوبات مهم مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان بوده و اغلب به‌صورت دیم کشت‌شده و تنش خشکی عملکرد آن را تا 50%کاهش می‌دهد. در این پژوهش میزان تنوع ژنتیکی 9 ژنوتیپ‌ نخود منتخب متحمل به خشکی 2 رقم حساس رایج، با استفاده از 11 آغازگر ssr و 6 آغازگر caps تعیین و 10 آغازگرهای ssr موثر، دوباره در جمعیت تصادفی ژنوتیپ‌های کاندیدای متحمل به سرما بررسی شد. آنالیز باندهای ssr در آزمایش نهایی درمجموع 40 آلل تولید کرد که 37 آلل چند شکل بودند. میانگین تعداد آلل‌های چند شکل به ازای هر مکان ژنی 9/3 و در دامنه 92 بود. محتوای اطلاعات چند شکل (pic) نیز بین 21/0 تا 85/0 متغیر بود. آنالیز خوشه‌ای بر اساس الگوریتم upgma و ضریب تشابه جاکارد، ژنوتیپ‌ها را در 9 گروه شامل چهار گروه از ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی، دو گروه حساس و سه گروه دیگر متعلق به جمعیت تصادفی تفکیک نمود. چندشکلی‌های ssr و caps نشان دادند که دو ژنوتیپ mcc544 و mcc392 در گروه متحمل‌ها متمایزتر و تفاوت ژنتیکی آن‌ها با بقیه ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی بیشتر بود، درحالی‌که mcc537 و mcc696 نیز با قرابت بالا در گروه دیگری قرار گرفتند و mcc80 حد وسط ژنوتیپ‌های متحمل قرار گرفت. mcc427 با رقم رایج کشور mcc358 در یک گروه و رقم بین‌المللی mcc252 با mcc302، در گروه‌ نسبتاً حساس به خشکی قرار گرفتند. همچنین شباهت ژنتیکی میان ژنوتیپ‌های جمعیت منتخب متحمل به خشکی و نیز متحمل به سرما وجود نداشت که می‌تواند به دلیل عدم وجود اثر پلئوتروپی ژن‌ها در این نوع تنش‌ها بوده و برای اهداف بهنژادی نخود نیز می‌تواند بااهمیت باشد.

Determination of genetic variation of drought tolerant chickpea genotypes using SSR and CAPS markers

Chickpea is the second most important pulses in arid and semiarid regions of the world. This product is often cultivated as rainfed crop, so drought stress causing 50% yield loss. In this research, 11 SSR and 6 CAPS primer pairs were used to evaluate genetic variation among 9 chickpea candidate genotypes for drought tolerant and 2 common sensitive cultivars. Ten effective SSRs were again evaluated in a population containing random genotypes for coldtolerance. SRR band analysis in final experiment generated 40 alleles, of which 37 were polymorphic. The average number of polymorphic alleles for each gene site was 3.9 with the range of 29 alleles. The polymorphic information content (PIC) varied from 0.21 to 0.85. The cluster analysis, based on the UPGMA algorithm and Jaccard’s similarity coefficient, splited the genotypes into nine distinct groups including four groups of drought tolerant genotypes, two relatively drought tolerant groups and other three groups belonging to the random population. The polymorphism results of the SSR and CAPS markers indicated that the two genotypes MCC544 and MCC392 were more distinctive from other drought tolerant genotypes. MCC537 and MCC696 were also highly related in a separate group, and the MCC80 was allocated in average position among tolerant genotypes. MCC427 and a common cultivar MCC358 were classified into one group as well as the international cultivar MCC252 with MCC302 genotypes. The results indicated the lack of a genetic similarity between selected population of drought tolerant candidates and cold tolerant candidates. This could indicate that there might be no pleiotropic effect among the genes involved in these stresses, which can be important for breeding purposes of this crop.