مطبوعات و توسعه فضای عمومی(تحلیل گفتمان مطبوعات در دوره تاریخی 1380 تا 1285 هجری شمسی)

تاریخ ایران شاهد چهار دوره گشایش فضای عمومی است که در کنار سایر نهادها و پدیده‌ها، مطبوعات را نیز متاثرکرده‌اند. رشد کمّی و کیفی مطبوعات در دوره‌های مذکور، یکی از اولین تغییرات مثبت در حوزه روزنامه‌نگاری محسوب می‌شود. از سوی دیگر، اگر مطبوعات از توسعه فضای عمومی تاثیرمی‌پذیرند، به عنوان عاملی مهم برای تقویت و حفظ آن نیز نقش‌آفرینی می‌کنند. این امر، از طریق بازتولید نظام معنایی که خواستار تقویت و توسعه فضای عمومی است، صورت می‌گیرد. در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل گفتمان، چهار روزنامه در دوره‌های انقلاب مشروطه (1285تا 1289) و نخست‌وزیری دکتر مصدق (1330 تا 1332) مربوط به دوره قبل از انقلاب، پیروزی انقلاب اسلامی (1358-1357) و برگزاری هفتمین انتخابات ریاست جمهوری (1380- 1376) مربوط به دوره بعد از انقلاب مورد بررسی قرارگرفته‌اند تا پس از شناخت نظام معنایی تولیدشده از سوی روزنامه‌ها، وجوه اشتراک و افتراق آن‌ها مشخص شود. ویژگی مشترک دوره‌ها، توسعه فضای عمومی و ویژگی مشترک روزنامه‌های منتخب حمایت از این فضا و تلاش برای تقویت آن است. نتایج پژوهش نشان می‌دهند، مفصل‌بندی نظام معنایی روزنامه‌ها به هنگام توسعه فضای عمومی، از انقلاب مشروطیت تاکنون به شیوه‌های مختلف بازتولیدشده‌ و از وجوه اشتراک بیش از وجوه افتراق برخوردارند. «قانون»، «آزادی» و «مردم»، مولفه‌های اصلی نظام معنایی مطبوعات در این دوره زمانی (1380 تا 1285 ه‌. ش) بوده‌اند.