سیاست جنایی مشارکتی در فضای سایبر؛ از ضرورت و کارایی تا تدابیر اجرایی

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دستگاه عدالت کیفری، مقابله با جرایم سایبری است. به سبب ویژگی‌های خاص جرایم سایبری، اکتفا به واکنش کیفری دولتی، در برابر گستره این جرایم کافی و کارآمد نیست؛ برای مقابله‌ی همه‌جانبه و موفق با جرایم سایبری، کاربست یک سیاست جنایی مشارکتی با همکاری گسترده سازمان‌های مردم‌نهاد، کاربران و شهروندان فضای سایبر ضروری است. تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، ضمن بررسی امکان و ضرورت کاربست سیاست جنایی مشارکتی در فضای سایبر، درصدد شناسایی سازوکارهای اجرایی این راهبرد است. یافته‌های این پژوهش تدابیری همچون «دعوت از افراد شریف برای حضور اثرگذار در فضای مجازی»، «تشکیل گروه‌های گشت زنی خصوصی»، «تقویت هنجارهای بر خط»، «تفویض قسمتی از امر تعقیب به سازمان‌های مردم‌نهاد»، «استمداد از بزهکاران پیشین برای کشف جرم»، «استفاده از هیئت‌منصفه در جریان دادرسی»، «ارائه خدمات عام‌المنفعه به جای مجازات» و «جبران خسارات ناشی از جرم از طریق بیمه سایبری» را به عنوان گزینه‌های یک راهبرد مشارکتی در کنترل و مقابله با جرایم سایبری معرفی می‌کند.

participatory criminal policy in cyberspace;from necessity and efficiency to executive measures

one of the biggest challenges for the criminal justice system is tackling cybercrime. due to the special characteristics of cybercrime, the government criminal response to the scope of these crimes is not sufficient and efficient; to tackle cybercrime comprehensively and successfully, it is essential to have a participatory criminal policy with the broad cooperation of ngos, users and citizens of cyberspace. the present study evaluates the possibility of adopting a participatory criminal policy in cyberspace by descriptive-analytical method and using library resources and seeks to identify the executive mechanisms of this strategy. findings of this study include measures such as &inviting honorable people to have an effective presence in cyberspace&, &forming private patrol groups&, &strengthening online norms&, &delegating part of the prosecution to ngos&, &helping former criminals to &discovery of a crime&, &using a jury during a trial&, &providing public services instead of punishment& and &compensation for damages through cyber insurance& are introduced as options for a participatory strategy in controlling and combating cybercrime.