اجتماعی شدن تصویر روحانیون در فیلم‌های دهه‌های 80 و 90 سینمای ایران

نحوۀ بازنمایی از گروه‌های اجتماعی، بر درک و تجربۀ اعضای گروه‌های اجتماعی از خودشان و جایگاه‌شان در جامعه و نگاه دیگران به آن‌ها تاثیر می‌گذارد. این مقاله با مروری بر ادبیات بازنمایی و برساخت گفتمانی رسانه‌ای، به مطالعۀ چگونگی برساخت تصویر روحانیون، به مثابه یک گروه اجتماعی، در فیلم‌های سینمای ایران پرداخته‌است. در این مقاله با استفاده از نشانه‌شناسی انتقادی، تطورات جایگاه روحانیون در جامعه، و نسبت روحانیون با دیگر اقشار جامعه در فیلم‌های سینمای ایران در دو دهۀ اخیر واکاوی شده است. با بهره‌گیری از روش نمونه‌گیری هدفمند، چهار فیلم «زیر نور ماه»، «طلا و مس»، «رسوایی» و «پارادایس» انتخاب و هر فیلم در سه مرحلۀ رمزگان فنی، رمزگان اجتماعی و رمزگان ایدئولوژیک تحلیل شده‌اند.براساس تحلیل یافته‌ها، شخصیت ایده‌آل روحانی که در این چهار فیلم به تصویر کشیده‌ شده‌ است «روحانی اجتماعی»ای است که با حضور در میان مردم بر آنان تاثیر می‌گذارد و از آن تاثیر می‌پذیرد؛ گرچه این تصویر، در دوره‌های مختلف، متناسب با گفتمان غالب، دچار تطوراتی شده است. به طور کلی، برساخت اجتماعی تصویر روحانیون در فیلم‌های سینمای ایران، حاکی از دگردیسی تصویر روحانی سنتی تا روحانی اجتماعی و در نهایت، دگردیسی تصور نهاد روحانیت است.

the socialization of the image of clergymen on the films of the2000s and 2010s of iranian cinema

how social groups are represented affects the perception and experience of social group members of themselves and their place in society and how others view them. this article reviews the literature on representation and the construction of media discourse, and studies how the image of the clergy as a social group is constructed in iranian cinema films. in this article, using critical semiotics, the evolution of the position of clerics in society, and the relationship of clerics with other sections of society in iranian cinema films in the last two decades has been analyzed. using purposive sampling method, four films &under the moonlight&, &gold and copper&, &scandal& and ¶dise& were selected and each film was analyzed in three stages: technical codes, social codes and ideological codes.according to the analysis of the findings, the ideal character of the clergyman portrayed in these four films is a &social clergyman& who influences and is influenced by his presence among the people; however, this image has evolved in different periods, in accordance with the dominant discourse. in general, the social construction of the image of the clergy in iranian cinema films indicates the transformation of the image of the traditional clergy to the social clergy, and finally, the transformation of the image of the clergy.