برساخت انگارۀ هنر دینی معاصر در مجلات تخصصی هنر دینی

در ایران پس از انقلاب اسلامی؛ مطبوعات هنری، بخشی از جریان اندیشه‌ورزی تخصصی هنر را برعهده گرفتند. هنر ‏دینی معاصر ‏نیز موضوع اصلی برخی مجلاتی بود که درصدد برساخت مفاهیم ثانویه‌ای از مفهوم هنر دینی بودند. این ‏مقاله با توجه به اهمیت ‏کارکرد این مجلات از منظر هنری و مطبوعاتی، سه مجلۀ هنر دینی، رواق هنر و اندیشه و عصر ‏آدینه را برای پاسخ به این پرسش ‏که از هنر دینی معاصر، چه انگاره‌ای برساخته‌ شد، مطالعه کرده است. با توجه به ‏تعاریف هنر دینی در منظر سنت‌گرایان و ‏حکمای و فقهای مسلمان، مقاله نسبت مقولات برساخته را با آنها سنجیده است. ‏همچنین در رویکرد نظری از منظر ارتباطی، ‏نسبت جریان اندیشه‌ورز مجلات را در باب کارکرد هنر دینی معاصر، با ‏نظریات گلولة جادویی و مخاطب فعال مطالعه نموده است. ‏تحقیق در این مقاله، به روش تحلیل مضامین مجلات مذکور ‏انجام شد. نتایج نشان داد که این مطبوعات، مفهومی از هنر دینی ‏معاصر را، قریب به دیدگاه‌های نهاد روحانیت در خصوص دین برساختند، ‏در حالی‌که اندیشه‌ورزی بنیادین مبتنی بر مبادی سنتی ‏فلسفی و حکمی هنر دینی، قوام و دوام نیافت. ‏در این پارادایم به هنر از دیدگاهی کارکردگرا نگریسته و هنر، با توجه کامل به سینما، به‌مثابه ابزار، وسیله و رسانه‌ای برای ‏تبلیغ ‏دین شناخته شد که از منظر اثربخشی ارتباط با مخاطبان آن، متکی به نظریۀ گلولة جادویی بوده و نقش فعال ‏مخاطبان در ارتباط ‏با رسانه، نادیده انگاشته شده است. ‏

The Construction of Contemporary Religious Art at specialized Journals on Religious art

The artistic Journals in post revolution Iran undertook a part of the specialized thought stream on art. contemporary religious art was main topic in some of journals intending to construct secondary concepts of religious art. By considering the importance of these journals function from the press and artistic view, this paper has studied three journals: Honare Dini, Ravaqe Honar and Andishe, Asre Adine to respond this question: How these journals constructed the image of contemporary religious art. By considering the concepts of religious art in the viewpoints of traditionalists and Islamic scholars and jurisprudents, the paper evaluates the relation of constructed themes with those concepts. At reviewing the literature from communication view, the paper studies the relation of thought stream at journals on the function of contemporary religious art based on hypodermic needle model and Active Audience theory. The thematic analysis method was applied to analyze the mentioned journals. The results showed that these journals constructed a concept of contemporary religious art which was close to the viewpoints of clerics institution on religion while the thought stream inclined to traditional and philosophic viewpoints on religious art were not developed. In this thought paradigm, the art viewed in a functional viewpoint and the art was reduced mainly to cinema as a means and media to foster and propagate the religion. The cinema communication to its audiences was considered based on hypodermic needle model and Active Audience theory has been ignored.