ارزیابی قانون ممنوعیّت شبکه‌های ماهواره‌ای؛ انتظارات و واقعیّت‌ها

درحال حاضر بر فراز محدوده جغرافیایی ایران حدود 100 ماهواره فعالیّت و برنامه‌های قریب به سه هزار شبکه تلویزیونی را پخش می‌کنند که از میان آنها دستکم 30 شبکه فارسی‌زبانند و عمدتاً مردم ایران، افغانستان، تاجیکستان و دیگر فارسی‌زبانان ساکن در اقصی‌نقاط جهان را مخاطب برنامه‌های خود قرار داده‌اند. در داخل کشور نیز علاوه‌بر شبکه‌های اختصاصی مراکز استان‌ها، بیش از 20 شبکه تلویزیونی از تهران برنامه پخش می‌کنند که به‌رغم فعالیت آنها، میزان تمایل به اخبار و دیگر برنامه‌های شبکه‌های ماهواره‌ای طی سالیان اخیر نه‌تنها کم نشده، بلکه به‌طور مداوم افزایش یافته و این درحالی است که بیش از دو دهه از زمان تصویب قانون ممنوعیّت به‌کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره در سال 1373 گذشته و به‌رغم بروز مسایل و مشکلاتی در روند اجرای مفاد این قانون، مع‌الوصف تاکنون اقدام موثری برای بازنگری یا تجدیدنظر در آن به عمل نیامده است. در این مقاله ضمن بررسی علل گرایش روزافزون شهروندان و بالاخص قشر جوان به شبکه‌های ماهواره‌ای، با استناد به نتایج یک پژوهش دانشگاهی با عنوان «عوامل موثر جذب‌کننده نوجوانان و جوانان تهرانی به اخبار تلویزیون فارسی بی.بی.سی» راهکارهایی برای برون‌رفت از وضعیّت کنونی پیشنهاد شده‌اند.