بررسی اثر برخی متغیرهای ‌‌اقتصاد کلان بر ارزش چک‌‌های بلامحل در ایران

صدور چک‌های بلامحل جرمی اقتصادی است که هزینه‌هایی را بر اقتصاد کشور تحمیل می‌کند. وجود و رشد چک‌های بلامحل بر انگیزه‌های سرمایه‌گذاری و تولید در جامعه اثر منفی دارد و موجب کاهش امنیت اقتصادی می‌شود. در این مقاله رابطه بین برخی متغیرهای اقتصادی و ارزش چک‌های بلامحل در اقتصاد ایران طی سال‌های 1390-1350 مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج حاصل از آزمون هم‌انباشتگی وجود رابطه تعادلی بلند‌مدت بین ارزش چک‌های بلامحل و شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی، نرخ بیکاری و ضریب نابرابری درآمدی را تایید می‌کند. در مدل برآوردی، کشش چک‌های بلامحل نسبت به هریک از این متغیرها به‌ترتیب 89/1، 08/6 و 9/28 به‌دست آمده است. در این مقاله همچنین اثر شوک‌های متغیرهای اقتصادی بر ارزش چک‌های بلامحل با به‌کار بردن مدل خودرگرسیون‌برداری مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج حاصل از تخمین توابع واکنش چک‌های بلامحل نسبت به شوک‌های وارده ازسوی متغیرهای اقتصادی، اثر مثبت شوک‌های شاخص قیمت‌ها، نرخ بیکاری و نابرابری درآمدی بر ارزش چک‌های بلامحل و اثر منفی درآمد واقعی سرانه بر آن را تایید می‌کند. یافته‌های این تحقیق اثر عوامل اقتصادی بر ارزش چک‌های بلامحل را تصدیق می‌کند و همچنین سیاست‌های اقتصادی که بر کاهش ارزش چک‌های بلامحل در اقتصاد ایران موثرند را معرفی می‌کند.