بررسی آثار روش‌های خصوصی‌سازی بر صنعت بیمه ایران

کشورها برای رفع معضل ناکارایی بنگاه‌های دولتی، به خصوصی‌سازی روی آوردند. دو حالت حدی برای خصوصی‌سازی، روش چین و روش روسیه است. در روش چین که به آن «خصوصی‌سازی از پایین» نیز گفته می‌شود، بازارها برای ورود بنگاه‌های خصوصی آزاد می‌شود ولی در روش روسیه، خصوصی‌سازی با واگذاری گسترده مالکیت دولتی همراه است. برنامه خصوصی‌سازی صنعت بیمه ایران که از سال 1379 شروع شد، به‌صورت خصوصی‌سازی از پایین بود تا اینکه از سال 1388 با قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل (44) قانون اساسی، خصوصی‌سازی با واگذاری مالکیت شرکت‌های بیمه دولتی نیز در این صنعت ادامه یافت. در این مقاله، نشان داده می‌شود که روش خصوصی‌سازی از پایین در صنعت بیمه ایران توانسته است با گسترش رقابت، نتایج مفیدی را برای این صنعت به دنبال داشته باشد. زیرا حجم فعالیت‌های بیمه‌ای را گسترش داده، محصولات صنعت بیمه کشور را متنوع کرده، با ایجاد رقابت حتی بر برخی شاخص‌های عملکردی شرکت‌های بیمه دولتی تاثیر مثبت داشته است. درحالی‌‌که واگذاری مالکیت بنگاه‌های بیمه دولتی (هرچند هنوز در ابتدای راه است) فقط بنگاه‌های بیمه دولتی را از طریق نهادهای شبه‌دولتی به‌صورت ظاهری به غیردولتی تبدیل کرده، مدیریت دولتی در این بنگاه‌ها ادامه یافته و این خصوصی‌سازی هنوز بر کارایی آنها تاثیر محسوسی نداشته است. بنابراین پیشنهاد می‌شود به‌منظور تکمیل برنامه خصوصی‌سازی صنعت بیمه در کشور، این اقدامات متعاقب در دستور کار قرار گیرد: واگذاری مالکیت بنگاه‌های بیمه‌ای در راستای گسترش رقابت و افزایش کارایی آنها انجام شود، برای بهره‌مندی بیشتر از نتایج خصوصی‌سازی از پایین، آزادسازی و مقررات‌زدایی در صنعت بیمه در چارچوب اصلاح نهاد تنظیم مقررات آن ادامه یابد، در راستای برابرسازی محیط فعالیت بنگاه‌های بیمه‌ای همانند بنگاه‌های بیمه خصوصی برای شرکت‌های بیمه دولتی نیز محدودیت‌های سخت بودجه‌ای برقرار شود و بازارهای مرتبط با صنعت بیمه گسترش یابد.