آسیب‌شناسی گمرک ازمنظر فساد و تخلفات اداری

فساد در نظام اداری، کم‌و‌بیش گریبان‌گیر همه کشورهاست و دولت‌ها با هر مبنای فلسفی و نگرشی، مدعی جدی مقابله با فسادند که این امر خود زمینه‌ساز تحکیم مشروعیت آنهاست. فساد از هر نوعی که باشد بنیان‌های اخلاقی و معنوی جامعه را تخریب می‌کند، اما فساد اداری باور و اعتماد عمومی به نظام سیاسی را کاهش می‌دهد و تاثیر منفی بر توسعه جامعه می‌گذارد. وجه مشترک فساد اداری در تمام عرصه‌ها، هنجار‌شکنی و تخطی از هنجارهای اخلاقی و قانونی در عملکرد سازمانی و شغلی می‌باشد. فساد اداری امری پیچیده، پنهان و متنوع است که مبارزه با آن باید مستمر، طولانی و پیچیده باشد. نکته قابل توجه در مبارزه با فساد آن است که نمی‌توان فساد را از بین برد، ولی می‌توان آن را کاهش داد. در میان موسسات و سازمان‌های دولتی، با توجه به نقش حیاتی که گمرک در کسب درآمد، تسهیل تجارت، امنیت ملی و محافظت از جامعه ایفا می‌کند، وجود فساد در آن می‌تواند باعث محدودیت شدید اقتصادی، چشم‌اندازهای اجتماعی و اهداف آرمانی در مقوله توسعه ملی شود. بنابراین به‌منظور مقابله موثر با فساد در گمرک، اتخاذ رویکردی جامع و پایدار که به دلایل و پیامدهای اصولی آن بپردازد، الزامی است. برای تحقق این امر، رسیدگی سریع و رویکردی عمل‌گرایانه و منطبق با شرایط نیاز است و تجربه‌های عملی از تلاش‌های مبارزه با فساد اداری نیز باید با اتکا به راه‌حل‌های جامع، نظام‌یافته و مستمر باشد. توسل به فناوری اطلاعات و رایانه‌ای کردن امور دستگاه‌های دولتی در قالب دولت الکترونیک و شفاف‌سازی فرایندهای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی از راهکارهای اساسی مقابله با فساد اداری خواهد بود. در این مقاله با تعریف فساد، تبیین فساد اداری و اهمیت سلامت اداری در سازمان گمرک، راهکارهای حذف زمینه‌های بروز فساد و ارتقای سلامت اداری در آن مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.