الزامات استقرار نظام تضمین کیفیت در آموزش عالی و پژوهش ایران

کیفیت نظام آموزش‌ عالی و پژوهش کشور و ایجاد سازوکارهای لازم برای ارزیابی آن، به‌عنوان یکی از مسائل اصلی این حوزه مطرح است. این پژوهش به‌منظور ارائه راهکارهایی برای اصلاح و تکمیل نظام تضمین کیفیت آموزش‌ عالی و پژوهش کشور با بررسی اقدام‌ها و فعالیت‌های ارزیابی گذشته و تحلیل و آسیب‌شناسی وضعیت موجود انجام گرفته است. همچنین، به‌منظور شناسایی تجارب برتر، مطالعه تطبیقی نظام تضمین کیفیت آموزش عالی و پژوهش بر چهار کشور منتخب آمریکا، فرانسه، چین و ترکیه انجام شد. سپس به مطالعه اسنادی قوانین و اسناد بالادستی این حوزه در کشور پرداخته شد و آسیب‌شناسی از فعالیت‌های ارزیابی انجام‌ شده ازسوی نهادهای متولی نظام آموزش‌ عالی و پژوهش کشور صورت گرفت. روایی و پایایی پژوهش با روش بررسی متقابل و نظر متخصصان این حوزه مورد تایید قرار گرفت و یافته‌های پژوهش 9 آسیب اصلی را مشخص کرد: پراکندگی فعالیت‌های ارزیابی، دولتی و صوری ‌بودن، ضعف رویکرد علمی و تخصصی، غلبه رویکرد کنترلی، مستمر نبودن ارزیابی‌ها، فردگرایی در ارزیابی‌ها، شفافیت پایین فعالیت‌های ارزیابی، کم‌توجهی به ذی‌نفعان مختلف آموزش‌ عالی و پژوهشی، اثربخشی پایین فعالیت‌های ارزیابی. در پایان، برای رفع آسیب‌های موجود پیشنهادهایی ارائه شده است: ایجاد نهاد ملی تضمین کیفیت آموزش‌ عالی، مشارکت‌ دادن ذی‌نفعان مختلف، تغییر رویکرد از درون‌دادمحوری به برون‌دادمحوری، انتشار عمومی نتایج ارزیابی و استفاده از آن به‌عنوان ابزار سیاستی، ایجاد سامانه ملی اطلاعات آموزش عالی و پژوهشی و عضویت در شبکه‌های تضمین کیفیت بین‌المللی.

requirements for establishing a quality assurance system in higher education and research system

the quality of higher education and research system to create necessary mechanisms to evaluate it is one of the main issues in this field. by investigating evaluation measures and activities done in the past and analyzing and pathology of the current situation, the current study was done to present strategies for modifying and completing the quality assurance system of higher education and research system. to identify the best experiences, a comparative study of quality assurance systems in four countries including the u.s.a, france, china, and turkey was done, too. after that a survey on rules and upstream documents and then a pathology of done evaluation activities by institutions in charge of higher education were done. validity and reliability of the study were confirmed using a comparative study and experts’ opinions. nine main disadvantages were identified. dispersion of evaluation and governmental activities, weakness of the scientific and professional approach, dominance of control approach , not continuity of evaluations, individualism in evaluations, low transparency of evaluation activities, paying not enough attention to different beneficiaries of higher education and research system, low effectiveness of evaluation activities. finally, to address the above-mentioned disadvantages, some suggestions were put forward: establishing a national quality assurance system for higher education, contributing different beneficiaries, changing an input-based approach to an output-base one, public publication of evaluation results and utilizing them as a policy instrument, creating a national system for information on higher education and research and membership in international quality assurance systems.