نقش مجلس الکترونیک و مشارکت شهروندی در فرایند قانونگذاری جمهوری اسلامی ایران

مشارکت شهروندان در قانونگذاری هدف آرمانی مردم ‌سالاری است که در گذشته فقط با انتخابات و دیدارهای رودررو محقق می‌شد، اما با ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات سهم مردم در قانونگذاری جهشی بزرگ یافت، به‌نحوی‌که دیگر فاصله، تعداد مخاطبان و زمان تاثیری در مشارکت شهروندان در قانونگذاری ندارد و حتی تبدیل به دستورالعمل اتحادیه بین‌المجالس (ipu) شده است. پرسش اصلی مقاله این است که بازدارنده‌ها و تسهیل‌کننده‌های نمایندگان برای استفاده از فضای مجازی چیست و همچنین درصدد بررسی ظرفیت‌های تحقق مشارکت شهروندان در قانونگذاری در مجلس شورای اسلامی است. برای این منظور از روش کیفی گرنددتئوری استفاده شده ‌است. مشارکت‌کنندگان نمایندگان مجلس و حجم نمونه با توجه به اشباع نظری تعداد 45 مصاحبه است که این مصاحبه‌ها با استفاده از نرم‌افزار اطلس‌تی‌آی تحلیل شده ‌است. محورهای باز در این مطالعه به هشت شاخص میانی تبدیل و سپس به دو شاخص کلان تسهیل‌کننده در استفاده از فضای مجازی با محورهای آگاهی شبکه، بازیابی اطلاعات، انتشار اطلاعات و هماهنگی و در شاخص بازدارندگی نیز محورهای ضعف زیرساخت‌ها، ناتوانی در استفاده، هجمه تبلیغاتی و نگاه یک‌سویه تقسیم شده ‌است. نتایج مطالعه نشان‌‌ می‌دهد که در حوزه ارتباطات رسمی، سایت مجلس فاقد شاخص‌های مدنظر اتحادیه بین‌المجالس جهانی بوده و امکانات تعاملی رسمی متصل به ارتباطات سازمانی در آن تعبیه نشده و در بخش فضای مجازی همگانی نیز با مقاومت‌هایی که برخی نمایندگان در مقابل آن دارند هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده است.