ارزیابی وضعیت سنجش هزینه‌های جرم در نظریه انتخاب عقلانی: مطالعه موردی بزهکاران جرائم کلاهبرداری، سرقت و ایراد ضرب‌و‌جرح عمدی

این پژوهش با هدف بررسی هزینه‌های رسمی و غیررسمی جرم به روش پیمایشی - توصیفی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش مجرمان محکوم به حبس در جرائمی مانند سرقت، کلاهبرداری و ایراد ضرب‌و‌جرح عمدی در شهر تهران هستند که در سال 1398 از زندان آزاد شده‌اند. با استفاده از روش نمونه‌گیری جامعه ‌در دسترس 150 نفر به عنوان حجم نمونه نهایی انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در مطالعه حاضر، پرسش‌نامه محقق‌ساخته بود که روایی محتوایی و صوری آن با استفاده از نظر سه متخصص تایید و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 0/81 محاسبه شد. پس از تبیین داده‌های جمعیت‌شناختی، توزیع فراوانی و درصد پاسخ سوالات، به منظور تجزیه داده‌ها از روش‌های آزمون تحلیل واریانس چندراهه و آزمون t و برای مشخص کردن تفاوت بین گروه‌ها از آزمون توکی استفاده شده است. بر‌اساس یافته‌های این پژوهش؛ بررسی هزینه‌های رسمی و غیررسمی جرم در کلاهبرداران بیش ‌از سارقان و در سارقان بیش از مرتکبان جرم ایراد ضرب‌و‌جرح عمدی است. همچنین در مقام ارزیابی هزینه‌های رسمی و غیررسمی، به‌طور‌کلی کلاهبرداران به هر دو نوع هزینه توجه کافی دارند، سارقان بیش از هزینه‌های رسمی به هزینه‌های غیررسمی تاکید دارند و مرتکبان جرم ایراد ضرب‌و‌جرح عمدی توجه کمّی به هزینه‌های رسمی و اجتماعی دارند. دلیل اختلاف در وضعیت ارزیابی هزینه‌های جرم به ماهیت جرم‌شناختی جرائم بازمی‌گردد؛ به این معنا که کلاهبرداران به عنوان بزهکاران یقه‌سفید با آگاهی مرتکب جرم می‌شوند و مرتکبان جرم ایراد ضرب‌و‌جرح عمدی به عنوان بزهکاران یقه‌آبی، مرتکب جرائم هیجانی می‌شوند.

assessing the state of crime cost measures: a case study of delinquent fraud, robbery and intentional assault

the purpose of this study was to investigate the formal and informal costs of crime by employing a descriptive survey method. the statistical population of this study consists of those convicted of robbery, fraud and intentional assault and released from prison in 1989. using the available sampling method, 150 individuals were selected as the final sample size. the datagathering tool used was a researchermade questionnaire, which was validated by the opinions of three experts. in addition, its reliability was calculated using the cronbach’s alpha coefficient of 0.81. after explaining the demographic data and distributing the frequency and percentage of questions answered, multivariate analysis of variance and ttest were used for data analysis and the tukey test was used to determine the differences between groups. according to the findings of this study, investigation of official and informal crime costs of fraud is greater in thieves and in thieves is greater than in the perpetrators of deliberate assault. also, when assessing formal and informal costs, in general, fraudsters pay close attention to both types of costs, thieves focus on informal costs more than formal costs and perpetrators of deliberate assault and crime pay little attention to official and social costs. the reason for the discrepancy in the assessment of crime costs is due to the forensic nature of the crime, simply put, the fraudsters regarded as white collar criminals knowingly commit the crime, whereas the perpetrators of deliberate assault and intentional assault are regarded as blue collar criminals as they commit spontaneous crimes.