ارزیابی کارایی دانشگاه‌های دولتی جامع ایران با رویکردهای پارامتری و ناپارامتری

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضعیت کارایی آموزشی و پژوهشی 27 دانشگاه جامع دولتی ایران در سال‌های تحصیلی 1393-1392 و 1394-1393 با استفاده از روش‌های ناپارامتری تحلیل پوششی داده‌ها و پارامتری تحلیل مرز تصادفی برای متغیرهای ورودی (تعداد دانشجویان ورودی، تعداد اعضای هیئت علمی، تعداد کارکنان و بودجه) و متغیرهای خروجی (درآمد اختصاصی، تعداد دانشجویان در حال تحصیل، تعداد دانش‌آموختگان و مقالات همایشی) مستخرج از لایحه بودجه، آمار و مستندات موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی و وبسایت پایگاه جهان اسلام انجام شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در واحدهای دانشگاهی ناکارایی وجود دارد؛ در واحدهای دانشگاهی مختلف، درجه‌ ناکارآمدی متفاوت است؛ میانگین کارایی کل دانشگاه‌های جامع در سال 1393 در مقایسه با سال 1394 افزایش یافته است؛ میانگین کارایی آموزشی دانشگاه‌های منتخب در طول زمان افزایش و میانگین کارایی پژوهشی با کاهش همراه بوده است؛ نتایج آزمون اعتبار داده‌ها در روش ارزیابی تحلیل مرز تصادفی گویای وضعیت ناهمسانی واریانس داده‌های مطالعه است؛ نتایج آزمون عامل تورم واریانس با هدف بررسی مسئله همخطی بین متغیرهای توضیحی نشان از همخطی بین برخی متغیرهای توضیحی از جمله اعضای هیئت علمی و بودجه داشت؛ اثر کششی ضرایب برآوردی تعدادی از نهاده‌های پژوهش برای ستانده‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌های منتخب معنادار نبود و در نهایت در روش تحلیل مرز تصادفی علاوه‌بر ناکارایی فنی، ناکارایی تصادفی و ضریب کشش نهاده‌ها بر ستانده‌های آموزش و پژوهش نیز برآورد شده است که می‌تواند راهنمای سیاستگذاران و روسای دانشگاه‌ها درباره تصمیم‌های تخصیص منابع کارایی‌محور باشد.

Assessing the Efficiency of Comprehensive Public Universities in Iran Using Parametric and NonParametric Approaches

The aim of this study was to evaluate the educational and research efficiency of 27 public universities in Iran in the academic years 20142015 and 20152016. This was done using nonparametric methods of data envelopment analysis and parametric random border analysis for the input variables (number of incoming students, number of faculty members, number of staff and budget) and output variables (specific income, number of students studying, number of graduates and conference papers). Such information was extracted from the budget bill, statistics and documents belonging to the Institute of Higher Education Research and Planning and the Islamic World Database website. The results indicated that there were inefficiencies in academic units and that the degree of these inefficiencies varied from university to university. In addition, there was an average increase in the efficiency of all comprehensive universities in 2016 compared to 2015. Furthermore, the data showed, while the average educational efficiency of selected universities has increased over time, the average research efficiency has decreased. The results of the data validity test obtained via the evaluation method of random border analysis indicated the heterogeneity of variance of the study data. The variance inflation test was conducted with the aim of investigating the problem of alignment between explanatory variables. The results showed, alignment between some explanatory variables, including faculty members and budget. In addition, the tensile effect of the estimated coefficients of some research inputs was not significant for the educational and research outputs of selected universities. Thus, universities should be efficient when making resource allocation decisions.