طراحی مدل عوامل موثر بر شکل‌گیری فساد اقتصادی در ایران با رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری

فساد اقتصادی همواره از جمله آسیب‌های مخرب بر پیکره حکومت‌ها و دولت‌ها بوده و این نقطه ضعف اساسی، ضمن ایجاد ناامیدی در مردم به ایجاد شکاف بین ملت و دولت منجر شده و تاثیر مستقیم بر متغیرهای امنیت ملی پایدار می‌گذارد؛ به‌طوری‌که می‌توان آن را از مهمترین تهدیدات امنیتی هر کشور محسوب کرد.با توجه به شرایط کنونی اقتصاد کشور و نیاز جدی به برنامه‌ریزی عملیاتی برای مقابله با فساد اقتصادی، لازم است تا با شناسایی مبنایی عوامل شکل‌گیری فساد اقتصادی و سطح‌بندی این عوامل، گام‌های عملی موثری برای مبارزه با فساد اقتصادی برداشته شود.در مقاله حاضر که حاصل یک پژوهش عملیاتی و راهبردی در زمینه شناسایی عوامل موثر بر فساد اقتصادی و سطح‌بندی آنهاست؛ ابتدا به شناسایی عوامل فساد اقتصادی می‌پردازیم و سپس با توجه به مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته و تکمیل پرسشنامه توسط دوازده نفر از خبرگان علمی و اجرایی و با استفاده از رویکرد مدل‌سازی ساختاری – تفسیری که یکی از پرکاربردترین روش‌های تحقیق در عملیات نرم است؛ به سطح‌بندی و مدل‌سازی این عوامل پرداخته‌ایم تا سیاستگذاران و مدیران جمهوری اسلامی ایران را در مبارزه با فساد اقتصادی به عنوان یکی از اصلی‌ترین تهدیدات امنیتی جمهوری اسلامی ایران یاری رسانیم.نتایج حاصل از مدل‌سازی با رویکرد ساختاری تفسیری نشان می‌دهد مولفه‌های «بی‌ثباتی در نظام اقتصادی کشور»، «ناکارآمدی قوانین پیشگیری از فساد اقتصادی»، «امتیازهای انحصاری در اقتصاد» و «نهادینه شدن اقتصاد متکی بر نفت» در قسمت معیارهای مستقل قرار دارند که کلیدی‌ترین عوامل موثر بر شکل‌گیری فساد اقتصادی در ایران هستند.

Designing a Model of Factors Affecting the Formation of Economic Corruption in Iran Using a StructuralInterpretive Modeling Approach

Given the current state of the country’s economy and the serious need for operational planning to combat economic corruption, it is necessary to take effective practical steps to combat economic corruption by identifying the root causes of economic corruption and leveling these factors.In this article, which is the result of an operational and strategic research in the field of identifying the factors affecting economic corruption and their leveling; First, we identify the causes of economic corruption and then according to the opinions of experts and using the analyticalstructural modeling (ISM) approach, which is one of the most widely used research methods in soft operations; We have leveled and modeled these factors to help policymakers and managers of the Islamic Republic of Iran in the fight against economic corruption as one of the main security threats to the Islamic Republic of Iran.The results of structuralinterpretive modeling show the components of instability in the country’s economic system, inefficiency of anticorruption laws, existence of monopolies in the economy and institutionalization of oilbased economy in There are independent criteria that are the key factors influencing the formation of economic corruption in Iran.