آسیب شناسی سیاست‌‌های حمایت از بخش کشاورزی ایران

حمایت از بخش کشاورزی، بخش جدایی‌ناپذیر اقتصاد کشاورزی به شمار می‌‌رود. از طرف دیگر، شرایط اقلیم ایران به همراه نوسانات قیمت در بازار تولید و نرخ ارز، اهمیت این حمایت‌ها را برای بخش کشاورزی دوچندان کرده است. در این مطالعه به‌منظور برآورد میزان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان محصولات کشاورزی از شاخص‌های حمایت از مصرف‌کنندگان، حمایت از تولیدکنندگان و خدمات عمومی بخش کشاورزی استفاده شده است. در ادامه با استفاده از روش دلفی و با توجه به نظر خبرگان به آسیبب‌شناسی و تغییر ساختار حمایت از این بخش پرداخته شده است. برآورد میزان حمایت از تولیدات کشاورزی نشان‌ می‌دهد تولیدکنندگان به‌طور متوسط 162280 میلیارد ریال به جامعه مالیات غیرمستقیم پرداخته‌اند و از‌این‌رو حمایت از تولید این بخش منفی بوده است. همچنین حمایت‌های قابل توجهی از مصرف‌‌کننده از طریق سرکوب قیمتی انجام شده است و به‌طور متوسط 9090 میلیارد ریال از مصرف‌کنندگان بخش کشاورزی حمایت شده است. در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها حمایت از بخش خدمات عمومی به قیمت ثابت سال 1390 کاهش یافته است. همچنین در بعضی از گروه‌های محصولاتی وجود حاشیه قیمتی ناعادلانه، هر دو بخش مصرف و تولید را متضرر کرده و حمایت از هر دو گروه منفی بوده است. تحلیل خبرگانی از ساختار حمایت از بخش کشاورزی ایران نیز ضرورت اصلاح و تغییر سیاستگذاری در این زمینه را تایید می‌‌کند. بنابراین پیشنهاد می‌‌شود سیاست غذای ارزان از اولویت‌‌ تصمیم‌گیران خارج شده و دخالت دولت به سود تولیدکننده تغییر کند؛ درعین‌حال قدرت خرید مصرف‌کنندگان از طریق جبران دستمزد و پرداخت‌‌های مستقیم افزایش یابد. به منظور حمایت از تولیدکننده، کاهش ریسک قیمت و افزایش دریافتی تولیدکنندگان از طریق تسهیلات بازاریابی در دستور کار قرار گیرد.

The Pathology of Iranian Agricultural Support Policies

Support for the agricultural sector is an integral part of the agricultural economy and Iran’s climate conditions, along with price fluctuations in the production market and exchange rates, have doubled the importance of this support for this sector. In this study, in order to estimate the level of support for producers and consumers of agricultural products in Iran, the indicators of Consumer Support Estimate (CSE), Producer Support Estimate (PSE) and General Services Support Estimate (GSSE) were used and due to the variety of agricultural products, the amount of support for 12 crops, 7 horticultural products and 4 livestock products from 2001 to 2019 was estimated. Following this, the pathology and restructuring of the support sector was discussed based on the opinions of experts. The estimation of the amount of support agricultural production was provided with indicated that producers had paid an average of 162280 billion rials to the indirect tax community, and therefore support for production within this sector was negative. On the other hand, there was considerable consumer support through price suppression and an average of 9090 billion rials was supported by consumers within the agricultural sector. Also, in recent years, due to sanctions, support for the General Services Sector fell to a fixed price in 2011. Furthermore, in some product groups, the existence of high and unfair price margins has affected both consumption and production sectors and the support for both groups has been negative. Expert analysis also reveals the need to reform and change policymaking and the paradigm used in this sector. This study proposes the abolishment of cheap food policies while increasing consumer purchasing power through compensation and direct payments. Support for young farmers can also bring significant prosperity to the agricultural sector.