دست‌کاری قیمت در بازار کالا از طریق گران‌فروشی از نگاه فقه و حقوق کیفری

ضعف سازوکارهای قانونی، گاه وضعیتی را فراهم می‌کند که برخی بنگاه‌‌‌‌ها با سوءاستفاده از موقعیت اقتصادی و سلطه بر بازار، قیمت محصولی را افزایش داده و با ایجاد تورم کاذب در بازار یک کالا، به سودهای هنگفت و ناعادلانه‌‌‌‌ای دست یابند که این عمل را می‌‌‌‌توان دست‌کاری قیمت در بازار کالا تعبیر کرد. با وجود اینکه جرم دست‌کاری قیمت، در بازار سهام تحت عنوان «دست‌کاری بازار اوراق بهادار» دارای وصف مجرمانه بوده، اما برای این عنوان در بازار کالا، هیچگونه تعریفی ارائه نشده و حتی می‌‌‌‌توان گفت این اصطلاح در علم حقوق همچنان ناشناخته باقی مانده است. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، ضمن ارزیابی شاخص‌‌‌‌های اساسی در تغییر قیمت یک کالا، امکان‌‌‌‌سنجی دست‌کاری قیمت در بازارهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته و پس از ارزیابی عناصر تشکیل‌‌‌‌دهنده جرم دست‌کاری قیمت، نتایج نشان می‌دهد گران‌‌‌‌فروشی، درصورتی موجب دست‌کاری قیمت کالا می‌‌‌‌شود که سبب بی‌تعادلی در بازار شده و سود حاصل از این افزایش نرخ، به‌‌‌‌صورت نامتعارف و ناعادلانه به‌‌‌‌دست آید. به‌‌‌‌علاوه براساس بند «ط» فصل نهم از قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل (44)‌‌‌‌ قانون اساسی، این رویداد زمانی اتفاق می‌‌‌‌افتد که اولاً، معامل از وضعیت اقتصادی مسلط برخوردار باشد؛ ثانیاً، قیمت مورد بحث با معدل هزینه‌‌‌‌های تولید یا اجرا به‌‌‌‌علاوه سود متناسب، تفاوت بسیار داشته باشد.

The View Point of Jurisprudential and Criminal Law on Price Extortion in the Commodity Market

The weaknesses of legal remedies has at times provided the conditions for some firms to increase the price of a product by exploiting their economic position, dominating the market and by causing a false inflation in the market of a certain commodity. This is done to achieve unjustified and unfair profits and can be interpreted as price manipulation in the commodity market. Although the crime of price manipulation in the stock market is found under the criminal label Security Market Manipulation, there is no clear definition provided and it is largely misunderstood.In this descriptiveanalytical study, the feasibility of price manipulation in different markets is evaluated by assessing the key indicators of price change in a commodity. Excessive price manipulation can lead to market imbalances and the profits from the rise in prices are obtained in an unconventional and unfair method. In addition, according to paragraph 9 of Chapter 44 of Article 44 of the Constitution, this occurs when, firstly, the trader has a dominant economic position; and secondly, the disputed price of a certain commodity varies a great deal with the average cost of production or with its relative proportional profit.