جایگاه حقوقیِ آزار مبتنی‌بر جنسیت در محیط کار در ایران با تاکید بر مقاوله‌نامه شماره 190 سازمان بین‌المللی کار

امروزه با توسعه تعریف بهداشت کار به بهداشت روانی، افزون‌بر بهداشت و ایمنی جسمی و اهمیتِ آزار مبتنی‌بر جنسیت؛ مقابله با عوامل تنش‌زا در محیط کار، محور بسیاری از مطالعه‌ها در حقوق کار قرار گرفته است. به موجب مقاوله‌نامه شماره 190 ژوئن 2019 سازمان بین‌المللی کار در‌خصوص مقابله با آزار در محیط کار که یکی از محورهای اصلی آن پیش‌بینی راهکارها و برخی الزام‌ها برای پیشگیری و کاهش آزار مبتنی‌بر جنسیت در محیط کار است، کشورهای عضو ملزم به رعایت احکام و ضوابط مقرر در مقاوله‌نامه از جمله تدوین و اصلاح قوانین و مقررات خویش در این زمینه شده‌اند. در نظام حقوقیِ ایران در برخی موارد، هرچند نَه به شیوه‌ای تفصیلی، اما در برخی مواد پراکنده در قانون مسئولیت مدنی 1339، قانون تعزیرات و مجازات‌‌های بازدارنده 1375و اخیراً در لایحه «صیانت، کرامت و تامین امنیت زنان در برابر خشونت» این مسئله مورد اشاره قرار گرفته است. در قانون کار جز در برخی موارد کلی، اشاره‌ای به ممنوعیت آزار مبتنی‌بر جنسیت در محیط کار و مسئولیت کارفرما در برابرِ این پیشامد نشده است. بنابراین نگارندگانِ این نوشتار با توجه به نواقصِ موجود در قوانین و مقررات حاکم بر روابط کار و برخی مقررات مرتبط در نظام حقوقی ایران با روش توصیفی تحلیلی و در پرتو راهکار‌های ارائه ‌‌شده در مقاوله‌نامه پیش‌‌گفته؛ ضمن مفهوم‌‌شناسی آزار جنسی در محیط کار، بررسی مقررات ایران و برخی اسناد بین‌‌المللی به‌‌ویژه مقاوله‌‌نامه شماره 190، پیشنهادهای مشخصی جهت اصلاح و تکمیل قانون کار ارائه می‌‌دهند.

A Legal Review of GenderBased Harassment in the Workplace by Looking at Convention No. 190 of the International Labor Organization

Today with the expansion of the definition of workplace health, which addresses physical safety and health and confronting stress factors in the workplace, mental health has also become one of the bases of Labor Law Studies. The issue of genderbased harassment is considered to be the most common form of harassment in the workplace and so its prevention is of great importance. According to Convention No. 190 (June 2019) of the International Labor Organization, which is in regards to combating harassment in the workplace, one of the most important roles governments and organizations should play is to provide solutions and requirements that help to reduce and prevent genderbased harassment in the workplace. Member states are obliged to observe the provisions of the convention including the formulation of laws and their modification in order to combat genderbased harassment in the workplace. It is important to note that our cultural contexts and jurisprudential principles also concur with the legislation in this area. In addition, the articles of the Labor Law are general and only discuss the prohibition of genderbased harassment at the workplace and the employer’s responsibility. Therefore, in view of the existing vacuum of laws and regulations governing labor relations, this research provides specific articles which need to be added to reform the Labor Law. This was done using a Descriptive Analytical Method using the library as a tool, and the articles were formulated based on the solutions presented in the above convention. The legislative background of this hidden abuse was reviewed, and the reforms needed for the labor law were outlined in a way that makes them more closely aligned with the religious and cultural principles of the Iranian society.