طراحی مدل تعامل بهینه صداوسیما با نظام خط‌مشی‌گذاری تقنینی ایران

این پژوهش با هدف طراحی مدل تعامل بهینه صداوسیما با نظام خط‌‌مشی‌گذاری تقنینی کشور انجام شده است. مبانی فلسفی پژوهش حاضر ریشه در تفسیرگرایی و راهبرد پژوهش مبتنی‌بر نظریه داده‌بنیاد و به شیوه تک‌مقطعی است. مشارکت‌کنندگان مشتمل بر خبرگان حوزه رسانه و قانونگذاری شامل اساتید دانشگاهی در رشته مدیریت رسانه، اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس، مرکز پژوهش‌های مجلس و مدیران ارشد سازمان صداو‌سیما در محدوده شهر تهران بود. با استفاده از نمونه‌گیری قضاوتی هدفمند و نظری از 10 نفر مصاحبه به عمل آمد و داده‌های حاصل از طریق نظریه داده‌بنیاد تحلیل شد. از 186 گزاره معنادار، 212 کد استخراج شد که با حذف موارد تکراری 168 خرده‌مقوله و 35 مقوله‌محوری استخراج شده است. مهمترین شرایط علّی موثر بر تعامل بهینه شامل پویایی محیطی، نبود قانون و چارچوب مشخص، جهت‌گیری‌های سیاسی، ضعف ساختارها و فرایندها و غلبه منافع شخصی / حزبی بر منافع ملی مشخص شد. مهمترین عوامل زمینه‌ای شناسایی شده نقش‌آفرینی صداوسیما در کنار قوای سه‌گانه، نقش‌آفرینی اثربخش مجلس شورای اسلامی و حاکمیت سلایق بر ضوابط مدیریتی بود. همچنین چهار عامل مسائل بودجه‌ای، مداخله دستگاه‌های نظارتی و قوای سه‌گانه، اسناد بالادستی کشور و مطالبات عمومی به‌عنوان شرایط مداخله‌گر احصا شد. مهمترین راهبرد‌های تعامل بهینه، شناسایی فرصت‌های بهبود تعامل، ترسیم و ارتقای جایگاه مجلس از طریق رسانه، حفظ استقلال عملکردی صداوسیما، تغییر رویکرد منفعل صداوسیما و ایفای نقش تحلیلگر و مشاور برای مجلس، طراحی سازوکار‌های نظارتی و سازماندهی برای صداوسیما، فضاسازی برای تعامل سازنده، برنامه‌ریزی آموزشی همزمان در مجلس و صداوسیما، تدوین قانونی جامع و مانع، ایجاد قابلیت حسگری توسط صداوسیما، مشارکت رسانه و مجلس در تشکیل کارگروه‌ها، اتاق‌های فکر، فراکسیون‌ها و کمیته‌های مشترک، برنامه‌ریزی منظم و ادواری صداوسیما برای مطالبه‌گری و نظارت و کمک صداوسیما به تصمیم‌سازی مجلس بود. مهمترین پیامدهای تعامل بهینه نیز رشد سرمایه اجتماعی، کمرنگ شدن تلقی جانبدارانه صداوسیما در جامعه، نیل به اولویت‌های نظام جمهوری اسلامی، افزایش همگرایی صداوسیما و مجلس و بهبود عملکرد مجلس و صداوسیما بود.

Discussing an Optimal Model of Interaction between IRIB and the Legislative Policy Making System of Iran

This research aims to design an optimal model of interaction between IRIB and the regulatory system of Iran. The philosophical foundations of this research were obtained by employing the Interpretive and Research Strategy Method based on Data Theory and done in a onesectional manner. The statistical population of the study consisted of experts in the field of media and lawmaking such as, university professors in the field of media management, members of the House of Cultural Commissions, the Parliament Research Center, and senior managers of IRIB in the city of Tehran. Ten people were interviewed using purposeful and theoretical judgmental sampling and the data was analyzed via the data theory of the foundations. Of the 186 statements, 212 codes were extracted and upon elimination of repetitive categories, 168 subcategories and 35 axial or nuclear categories were determined. The most important causal conditions affecting optimal interaction were identified as, environmental dynamics, lack of law and framework, political orientations, weaknesses of structures and practices, and favoring personal/ party interests over national interests. The most important contextual factors identified were, the roles of the national media alongside the three governmental branches, the effective role of the Islamic Consultative Assembly, and the favoring of personal interests over managerial standards. Furthermore, four factors were identified as interfering elements, these were: budgetary issues, the interference of overseeing bodies and the three governmental branches, the country’s upstream documents, and public demands. The most important strategies required to achieve optimal engagement are: identifying opportunities to improve engagement, delineating and enhancing the status of the parliament through the media, preserving the functional independence of the national media, changing the passive approach of the national media, allowing the media to offer its analysis to the parliament and to consult with them, designing an overseeing party and organizational mechanisms for IRIB, simultaneous educational courses in parliament and IRIB, comprehensive legislation, understanding the way in which IRIB works, and the participation of IRIB and parliament in workgroups. The main results obtained as a result of the cooperation were: an increase in social capital,  the IRIB appearing less biased, the attainment of the main objectives of the Islamic Republic of Iran, increasing the cooperation between IRIB and the parliament and an improvement in both the government’s and the IRIB’s roles.