سیاستگذاری جنایی ریسک‌مدار در برابر فناوری ارزهای مجازی

سیاستگذاری عمومی پیرامون پدیده‌های اجتماعی در چند دهه اخیر مورد توجه خاص کشورها قرار گرفته است. یکی از حوزه‌های دشوار برای سیاستگذاری، حوزه فناوری‌های نوین یا نوظهورِ مجازی/سایبری است. تنظیم‌گری و مقرراتگذاری در این حوزه به‌دلیل ماهیت پویای فضای مجازی، تاثیر آن بر اقتصاد عمومی، حساسیت‌های سیاسی و امنیتی این فضا و دشواری‌های فنی نیازمند توجه مضاعف است. این امر با توجه به ظرفیت‌های بزهکارانه این فضا به اولویت برخی نظام‌های سیاستگذاری جنایی تبدیل شده است. بر این اساس، سیاستگذاران جنایی به‌عنوان بخشی از بدنه نظام حاکم در راستای تنظیم‌گری و مقرراتگذاری در‌خصوص جنبه‌های مختلف بزهکاری، از جمله بزهکاری فناورانه، اقدام به سیاستگذاری در سطح سیاست جنایی تقنینی می‌کنند. این بُعد از سیاست‌ جنایی نقشی راهبردی در تعیین برنامه‌های کلان پیشگیرانه و مقابله‌ای در برابر پدیده مجرمانه دارد؛ زیرا به معنای برنامه‌ریزی، الگوسازی و ارائه برنامه اقدام برای کنشگران نظام عدالت کیفری است. از جمله موضوعات فناورانه نوینِ نیازمند سیاستگذاری «ارز مجازی» است که به‌دلیل خصوصیات منحصر‌به‌فرد، دارای ظرفیت‌های بزهکارانه بسیاری است. ارز مجازی از انواع مختلفی برخوردار است که هر یک با توجه به ماهیت و کارکرد، دارای ویژگی‌های خاصی نسبت به یکدیگر هستند. با‌این‌حال نمونه کامل ارز مجازی بیت‌کوین است که برخی ویژگی‌ها آن را از سایر ارزهای مجازی متمایز می‌کند. از‌این‌رو در پژوهش حاضر با روشی توصیفی تحلیلی به مطالعه رویکردهای سیاستگذاری برخی کشورهای پیشرو پیرامون ارزهای مجازی پرداخته شده است، تا ابتدا رویکردهای سیاستگذاری موجود در زمینه ارزهای مجازی، با محوریت بیت‌کوین به‌عنوان پرکاربردترین ارز مجازی، مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد و سپس رویکرد مناسب سیاستگذاری جنایی در این زمینه در چارچوب رویکرد ریسک‌مدار سیاست جنایی تبیین شود. افزون‌بر این با نقد سیاستگذاری جنایی ایران در‌خصوص ارزهای مجازی تلاش شده تا راهکارهایی جهت بهبود وضع موجود ارائه شود.

Risktaking ‍‍Criminal Policy towards Virtual Currencies Technology

Public policy on social phenomena has attracted the particular attention of the countries in recent decades. One of the most difficult areas for policymaking is modern or emerging virtualization/cybersecurity technology area. Due to the dynamic nature of cyberspace, regulation on this area as well as its impact on the general economy, political and security sensitivities of this space also technical difficulties requires to be more seriously addressed. Unfortunately Due to the criminal capacity of cyberspace, it has become a priority for some criminal policy systems. Accordingly, criminal policymakers as a part of the governing systems are perusing legislative criminal polices towards the regulation of various aspects of crimes, including technological crimes. This dimension of criminal policies plays a strategic role in determining macro preventive as well as countermeasures against criminal phenomenon since it means planning, modeling and creating an effective action plan on the criminal justice system’s perpetrators such as new technological issues which needs virtual currency policymaking that it has a lot of criminal capacities due to its unique features. With respect to its nature and function, there are various virtual currency types which each of them has certain characteristics. For instance, Bitcoin as an example of virtual currency which some of its features differentiate from another. Therefore, in the present study, some of the leading countries’ policy approaches on virtual currencies particularly, Bitcoin have been investigated through using descriptiveanalytical research method. Then an appropriate approach to criminal policy in the context of the riskbased approach to criminal policy was explained. Furthermore, all efforts have been made to provide solutions to improve the current situation through criticizing the Iranian criminal policy.