نماینده‌گرایی، نظام نمایندگی پویا و ظرفیت‌های قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

امروزه حکمرانی مبتنی‌بر نمایندگی نه یک جایگزین معیوب و ناگزیر برای دمکراسی مستقیم، بلکه خود شیوه‌ای ذاتاً مطلوب برای مردم‌سالاری به‌شمار می‌رود. با این وجود هنگامی می‌توان نمایندگی را در هر نظام سیاسی‌ ‌ حقوقی مفهومی راستین تلقی کرد که آیین‌ها و شیوه‌های اعمال قدرت سیاسی در آن نظام، به‌طور مستمر پویش و دینامیسم برآمده از قدرت موسس را به رسمیت شناخته و از آن تبعیت کند. ازاین‌رو پژوهش حاضر تلاش می‌کند از یک‌سو با رویکردی هنجاری ماهیت نظام نمایندگی راستین را ذیل عنوان «نمایندگی پویا» بررسی کند و ازسوی‌دیگر، با شیوه توصیفی‌ ‌ تحلیلی ظرفیت‌های قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را در تامین شرایط نظام مطلوب نمایندگی مورد ارزیابی قرار دهد. به‌این‌ترتیب نتایج نشان می‌دهد تحقق نظام نمایندگی پویا علاوه بر مولفه‌های حقوقی، مستلزم تحقق زمینه‌های اجتماعی است و قانون اساسی با پیش‌بینی بخش عمده‌ای از مقدمات نظام نمایندگی پویا در قالب حقوق و آزادی‌های بنیادین، ظرفیت پذیرش و تولید چنین نظامی را دارد اما خلا اصلی در حوزه‌هایی است که باید در خارج از ساختار حقوقی اتفاق افتد.

Representativeness, Dynamic Representative System and Constitutional Capacities of the Islamic Republic of Iran

Today, representative government considers not only a defective and inevitable alternative to direct democracy, but also an intrinsically desirable way for it. However, when representation can be only considered as a real concept of the politicallegal system that all legislative rules and procedures of exercising political power are continuously scanned as well as dynamism which has been arose from the constituent’s power is recognized and also followed. The research attempts to discuss the nature of true representation under dynamic representative system based on the normative approach as well as constitutional capacities for providing desirable conditions of representativeness are assessed through using analyticaldescriptive method. Findings of the research show that the realization of a dynamic representative system requires to realize social contexts besides legal components. Also, the Iranian Constitution has capacity for such system implementation and maintenance within the framework of fundamental rights and freedoms through predicting major part of the dynamic representative system preparations. But the main gap involve those areas which will be inconsistent with the constitutional process.