تسری «محاربه» به «راهزنی دریایی» از منظر فقه شیعه و حقوق کیفری ایران

راهزنی دریایی یا دزدی دریایی که سابقه‌ای بسیار قدیمی و قدمتی به اندازه تاریخ تسلط بشر بر دریاها دارد، در سال‌های اخیر به دلایلی نظیر تغییر الگوی رفتاری راهزنان دریایی که اغلب به‌صورت گروگان‌گیری و در نهایت باج‌خواهی رواج پیدا کرده است، تهدیدی جدی برای مبادلات تجاری بین‌المللی محسوب می‌شود. این جرم که از نخستین جرائم بین‌المللیِ موجد صلاحیت جهانی است، تا‌کنون به‌صورت مجزا و در قالب قانونی خاص با «توصیف» به‌عنوان «راهزنی دریایی» از‌سوی قانونگذار کشورمان، مورد جرم‌انگاری قرار نگرفته است. پژوهش توصیفی – تحلیلی حاضر نشان می‌دهد به‌دلیل این نقیصه و ازآنجاکه اَعمال و اقداماتی که از‌سوی راهزنان دریایی سر می‌زند، در بسیاری از موارد تشابهات فراوانی با عنوان محاربه در قانون مجازات اسلامی ایران دارد، می‌توان رفتارها و اقدامات آنها را که غالباً موجب سلب امنیت دریاها می‌شود، مصداقی از محاربه دانست و در مواردی که مرتکبان توسط نیروهای ایرانی در آب‌های آزاد دستگیر می‌شوند، آنها را با همین عنوان مورد محاکمه و مجازات قرار داد.

Spreading “Muharebah” to “Piracy” from the Perspective of Fiqh and Iranian Criminal Law

Piracy has a long history as same as the (history) of domination of mankind on the seas. In recent years, it is a serious threat to the international trade exchanges due to some reasons such as change of the pattern of pirates’ treatment which has been usually spread as hostage and blackmail. But piracy which has been considered as one of the first universal jurisdiction crimes, has not been criminalized especially as an independent criminal law or description called “piracy” yet. The current descriptive and analytical research shows that according to the Iranian Penal Code, measures which have been taken by pirates usually is like the war (“Muharebah”) as well as their behaviors which often threat the security of the seas was taken into consideration as an example of Muharebah. Therefore when Iranian forces capture pirates in the high seas, Iranian courts can trial and punish them legally as perpetrators of “Muharebah”.